مقایسه روش های میکروسکوپی فلورسنت و زیل - نلسن در تشخیص باسیل مقاوم به اسید و الکل

زمینه و هدف: امروزه از فناوری پیشرفته ای برای تشخیص بیماری سل استفاده می شود ولی به دلیل عدم دسترسی و هزینه بالای آن در بیشتر مراکز، مطالعه حاضر با هدف تعیین ارزش و مقایسه دو روش قدیمی رنگ آمیزی Ziehl-Neelsen (ZN) و Fluorescence Microscopy (FM) در تشخیص بیماری سل انجام شد.روش بررسی: این مطالعه توصیفی - تحلیلی در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول ۳۱۲۵ نمونه از ۱۴۳۰ بیمار مشکوک به سل با علائم بالینی (ارجاع شده به آزمایشگاه مرکزی سل شهر بیرجند) از فروردین ۱۳۷۴ تا فروردین ۱۳۸۱ از نظر وجود Acid-Fast Bacilli (AFB) به وسیله رنگ آمیزی ZN و FM مورد بررسی قرار گرفتند. در مرحله دوم ۵۰۰ بیمار از ۱۴۳۰ بیمار با هر دو روش ZN و FM بررسی شدند. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمونهای آماری ضریب توافق کاپا در سطح معنی داری P?۰.۰۵ مورد تحلیل قرار گرفتند.یافته ها: در این بررسی ۱۱۶ (%۸.۱) بیمار با روش FM، اسمیر مثبت را نشان دادند؛ از این تعداد ۴۱ نفر (%۲.۹) با روش ZN هم اسمیر مثبت بودند. رنگ آمیزی ZN حساسیت ۳۵ درصدی را در نمونه های مثبت با FM نشان داد. زمانی که نمونه های اول و دوم هر دو با هم بررسی شدند. حساسیت ZN از %۳۵ به %۴۲ افزایش پیدا کرد. ۵۰۰ بیمار با هر دو روش ZN و FM بررسی شدند که ۳۰ نمونه با FM و ۲۶ نمونه با ZN اسمیر مثبت را نشان دادند؛ در کل ۳۷ نمونه با هر دو روش مثبت بودند. ضریب توافقی کاپا برای دو روش تشخیصی ZN و FM ۰.۶۶۰ به دست آمد (P<۰.۰۰۱). در این بررسی بر اساس معیار قرار گرفتن FM، روش رنگ آمیزی ZN حساسیت %۷۷.۳، ویژگی ۹۸.۵، ارزش اخباری مثبت %۸۵ و ارزش اخباری منفی ۹۷.۶ را نشان داد.نتیجه گیری: با توجه به ضریب توافق بالای FM و ZN هر دو روش برای بیماری سل تشخیصی است؛ اما زمانی که یک نمونه در دسترس باشد، FM ارجح است؛ بنابراین پیشنهاد می شود در مراکزی که امکان انجام رنگ آمیزی FM وجود دارد، جهت افزایش سرعت و حساسیت آزمایشها، ابتدا نمونه ها با FM بررسی و سپس نمونه های مثبت با ZN تایید شوند.

Keywords:

Mycobacterium tuberculosis , Fluorescence microscopy , Ziehl-Neelsen , Acid fast bacilli , سل , فلورسنت میکروسکوپ , زیل نلسن , باسیل اسیدفست