مقایسه تاثیر روشهای آموزش بهداشت در ارتقای خودآزمایی پستان

زمینه و هدف: سرطان پستان، شایعترین سرطان در میان زنان است و از هر هفت زن، یک نفر در خطر ابتلا به سرطان پستان قرار دارد. تشخیص زودرس این بیماری در درمان آن بسیار موثر است. یکی از روشهای غربالگری سرطان پستان، خودآزمایی پستان (Breast Self Examination: BSE) است. با آموزش این روش ساده به زنان، آنان می توانند در ۹۰% موارد توده های سرطانی را در پستان خود تشخیص دهند و بموقع درمان شوند. این مطالعه به منظور بررسی میزان تاثیر روشهای آموزشی بر آگاهی، نگرش و عملکرد نسبت به خود آزمایی پستان و مقایسه اثر این روشها انجام شد. روش تحقیق: در این مطالعه نیمه تجربی، ۹۰ نفر از زنان بالای ۴۰ سال مراجعه کننده به کلینیک شهید کلانتری تهران، در سه گروه ۳۰ نفره مورد پژوهش قرار گرفتند که دو گروه از آنها به روش بحث گروهی و روش ترکیبی (فیلم، سخنرانی، و رو در رو) تحت آموزش BSE قرار گرفتند و ۳۰ نفر نیز به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه ای شامل چهار قسمت مشخصات فردی، سوالات آگاهی، نگرش، عملکرد و یک فهرست کنترل مشاهده ای جهت انجام BSE بود. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار آماری SPSS و آزمونهای آماری پارامتریک (آنالیز واریانس یک طرفه و تی زوج) و ناپارامتریک (ویلکاکسون، کروسکالوالیس، و خی دو) در سطح معنی داری ۰۵/۰P≤ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های مطالعه نشان داد آموزش با هر دو روش بحث گروهی و ترکیبی، باعث بالا رفتن سطح آگاهی، نگرش و عملکرد زنان در مورد خودآزمایی پستان می شود (۰۰۰/۰P=)؛ همچنین آنالیز واریانس ها نشان داد که سطح آگاهی، نگرش و عملکرد در آزمون نهایی دو گروه تحت آموزش تفاوت معنی داری با گروه شاهد دارد (۰۰۰/۰P=). آزمون همبستگی ارتباط معنی داری را بین مشخصات فردی و KAP (آگاهی، نگرش، و عملکرد) زنان نشان نداد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده، در مورد اثر آموزش بر سطح آگاهی، نگرش و عملکرد زنان نسبت به BSE، استفاده از هر نوع امکانات آموزشی اعم از آموزش فردی، گروهی، روشهای سمعی- بصری در مراکز بهداشتی، درمانی مفید می باشد.

Keywords:

BSE (Breast Self Examination) , Health education , Screening , Knowledge , Attitude , Practice , خودآزمایی پستان , آموزش بهداشت , غربالگری , آگاهی , نگرش , عملکرد