علل ادراک شده آسیب پذیری کشاورزان با تاکید بر خشکسالی (مطالعه موردی: مناطق بیابانی شرق اصفهان)

هدف: امروزه خشکسالی یکی از مخاطرات مهم طبیعی محسوب می­ شود که دارای پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم به ویژه در نواحی روستایی است. خشکسالی­ های پیاپی باعث از بین رفتن کشاورزی شده است و در نتیجه از بین رفتن کشاورزی موجب آسیب­ پذیری ساکنان روستایی می ­گردد که معیشت آنان وابسته به کشاورزی است. هدف از این مقاله بررسی علل ادراک شده آسیب ­پذیری کشاورزان از دیدگاه روستاییان با رویکرد مدل­ سازی معادله ساختاری است.روش و داده ­ها: تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع تحقیقات کاربردی و به لحاظ ماهیت از نوع تحقیقات علی است. جامعه آماری پژوهش را ۲۸۹۴ خانوار روستایی کشاورز ساکن در شرق حوضه زاینده رود در سال ۱۴۰۱ تشکیل می ­دهد. با استفاده از فرمول کوکران، نمونه آماری مورد پرسش تعداد ۳۳۹ سرپرست خانوار تعیین شد. این تعداد با روش نمونه­ گیری تصادفی ساده انتخاب شد. تجزیه و تحلیل داده ­ها با استفاده از نرم افزار SPSS و مدل­ سازی معادلات ساختاری (Smart PLS) انجام شد.یافته ­ها: متغیرهای توانمندسازی اجتماعی، مدیریت، منابع آب و زیرساخت و خدمات متغیرهای مشاهده شده هستند. نتایج نشان می ­دهد که اعتبار اندازه ­گیری شده هر چهار مدل اندازه ­گیری بر آسیب پذیری کشاورزان  قابل قبول است. با توجه نتایج، ضرایب t بین متغیرهای اصلی پژوهش، بالای ۲/۵۸ بوده؛ یعنی رابطه معنادار و غیرمستقیم است؛ بدین ترتیب ابعاد توانمندسازی اجتماعی، مدیریت، منابع آب و زیرساخت و خدمات بر آسیب­ پذیری کشاورزان  تاثیر منفی و معناداری دارد که مقدار R۲ نشان می دهد ۷۶/۷ درصد آسیب پذیری کشاورزان  با دستیابی به ابعاد چهارگانه تبیین شده و بعد منابع آب با ضریب ۰/۸۹، تاثیر بیشتری نسبت به سایر ابعاد بر آسیب پذیری کشاورزان داشته است.نتیجه ­گیری: پیشنهاد می­ شود به منظور کاهش سطح آسیب­ پذیری کشاورزان شاخص­ های زیرساخت و خدمات مورد توجه بیشتری قرار گیرد تا برآیند نهایی آسیب­ پذیری کشاورزان بهبود یابد.نوآوری، کاربرد نتایج: نوآوری این تحقیق در منطقه مورد مطالعه و شاخص ­های به کار گرفته شده در آن است.

علل ادراک شده آسیب پذیری کشاورزان با تاکید بر خشکسالی (مطالعه موردی: مناطق بیابانی شرق اصفهان) Keywords:

آسیب پذیری , خشکسالی , توسعه کشاورزی , معادلات ساختاری , شرق حوضه زاینده رود