عوامل موثر بر کیفیت خواب در سالمندان شهر آمل: یک مطالعه علیتی

سابقه و هدف: کیفیت نامناسب خواب یکی از شایعترین مشکلاتی است که سالمندان با آن روبرو هستند. اختلال خواب، اثرات نامطلوب گستردهای برجنبههای مختلف سلامت جسمانی، روانی و اجتماعی سالمندان خواهد داشت و کیفیت زندگی ایشان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. لذا مطالعه حاضر بهمنظور بررسی کیفیت خواب در سالمندان و شناسایی عوامل موثر بر آن انجام گرفت. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی در سال ۱۳۹۷ بر روی جمعیت ۶۰ سال و بالاتر شهرستان آمل، شمال ایران، که رضایت فردی جهت شرکت در مطالعه داشتند و در مصاحبه پزشکی، آلزایمر و افسردگی شدید نداشتند و قادر به پاسخگویی سوالات بودند، انجام گرفت. نمونه پژوهش به روش نمونه گیری چند مرحله ای تصادفی انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ، آزمون کوتاه شده شناختیAMTS، مقیاس بیمارستانی اضطراب و افسردگی HADS، کیفیت زندگی SF۳۶و پرسشنامه فعالیت فیزیکی سالمندان PASE استفاده شد. تکمیل پرسشنامهها توسط محقق آموزش دیده طرح انجام گرفت. یافته ها: از ۴۰۱ شرکتکننده، ۱۹۱ نفر (۴۷/۶ درصد ) زن و ۲۷۶ نفر (۶۸/۸ درصد) ساکن شهر بودند. یافتهها نشان داد ۱۹۲ نفر از سالمندان (۴۷/۹ درصد) کیفیت خواب نامطلوب داشتند. در آنالیز رگرسیون لجستیک چند متغیره، مصرف داروی خواب (۱۴/۶۰- ۲/۹۵)۹۵%CI ۶/۵۷=aOR)، جنس زن (۱۰/۳۶- ۲/۸۱)۹۵%CI ۵/۴۰=aOR)، افسردگی (۱/۰۰- ۰/۲۱)۹۵%CI ۰/۴۶=aOR) و بعد جسمانی ((۱/۰۱- ۰/۹۵)۹۵%CI ۰/۹۷=aOR) و روانی (۰/۹۹- ۰/۹۲)۹۵%CI ۰/۹۵=aOR) کیفیت زندگی، ارتباط معنیدار آماری با کیفیت خواب در حضور سایر متغیرها را نشان دادند. استنتاج: یافته های این مطالعه حاکی از فراوانی بالای کیفیت نامطلوب خواب در بین سالمندان بود، که با مصرف داروی خوابآور، جنس زن و وضعیت افسردگی ایشان در ارتباط بود. بدین جهت، مداخلات مناسب به منظور بهبود کیفیت خواب سالمندان پیشنهاد میگردد.

Keywords:

sleep quality , elderly , mental health , کیفیت خواب , سالمند , سلامت روان