مروری بر برنامه ها و اقدامات جمهوری اسلامی ایران در راستای حذف هپاتیت های ویروسی B و C

سابقه و هدف: هپاتیت های ویروسی هر ساله موجب مرگ حدود ۴/۱ میلیون نفر در دنیا می شود. نظام های مراقبت و بکارگیری مداخلات اثربخش، نقش بسیار مهمی در مدیریت این بیماری ها ایفا می کند. هدف از انجام این پژوهش مرور برنامه ها و اقدامات ایران در راستای حذف هپاتیت های ویروسی B و C است. مواد و روش ها: در این مطالعه با بهره گیری از رویکرد تحلیل محتوای کیفی و بررسی اسناد، ساختارها و برنامه های نظام مراقبت هپاتیت های ویروسی B و C در ایران مرور شده است. برای دستیابی به اهداف این مطالعه، ۱۵ مصاحبه نیمه ساختاریافته با صاحبنظران و مرور ۳۱ سند انجام گرفت. بر اساس مصاحبه ها و اسناد گردآوری شده، اقدامات، فعالیت ها، برنامه ها و ساختارهای نظام مراقبت هپاتیت های ویروسی استخراج شد. یافته ها: اقدامات و فعالیت های برنامه نظام مراقبت هپاتیت ایران در ۶ دسته شامل اهداف نظام مراقبت هپاتیت های ویروسی، گروه های هدف برنامه، ساختار نظام مراقبت موجود هپاتیت B و C، برنامه های موجود، سیاست ها و اسناد بالادستی و زیرساخت ها دسته بندی شده است. برجسته ترین آن ها، مداخلاتی مانند واکسیناسیون هپاتیت B در گروه های هدف، برنامه های غربالگری، انجام مطالعات دیده وری هپاتیت های ویروسی، برنامه توزیع سرنگ و سرسوزن، برنامه تزریق ایمن در سطح تسهیلات، برنامه ایمنی تزریق خون و درمان هپاتیت های ویروسی می باشد. استنتاج: بر اساس این مطالعه، ضعف اصلی نظام مراقبت هپاتیت در بیماریابی فعال است که با ادغام برنامه هپاتیت در نظام شبکه و مشارکت بالای بخش خصوصی و دولتی و هم چنین سازمان های مردم نهاد و ایجاد کمپین های واکسیناسیون و درمان هپاتیت های B و C می توان به حذف هپاتیت C و کنترل هپاتیت B تا سال ۱۴۰۸ امیدوار بود.

Keywords:

Hepatitis B , Hepatitis C , hepatitis surveillance system , National Viral Hepatitis Elimination Program , هپاتیت B , هپاتیت C , نظام مراقبت هپاتیت , برنامه ملی حذف هپاتیت های ویروسی