بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر سلامت روان و باورهای غیرمنطقی مادران دارای فرزند مبتلا به اوتیسم

سابقه و هدف: اختلال طیف اوتیسم با مشکلات در زمینه عملکرد اجتماعی، ارتباطات و وجود رفتارهای تکراری و قالبی مشخص شده است. به خاطر مشکلات فراوان این کودکان، خانواده ها و به خصوص مادران، از تنش ها و فشارهای روانی زیادی رنج می برند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر سلامت روان و باورهای غیرمنطقی مادران دارای فرزند مبتلا به اوتیسم است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی بود که در آن از طرح پیش آزمون- پس آزمون و گروه کنترل استفاده شد. در ابتدا نمونه ای به حجم ۳۰ نفر زن که دارای فرزندان اوتیسمی بودند، انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند. در مرحله پیش آزمون، پرسشنامه های سلامت روانی و باورهای غیر منطقی به صورت انفرادی بر روی دو گروه آزمایش (۱۵ نفر) و کنترل (۱۵ نفر) اجرا شد. سپس بر روی گروه آزمایش، ده جلسه درمان به شیوه شناختی- رفتاری و هر جلسه ۷۵ دقیقه به صورت هفتگی انجام گرفت در حالی که گروه کنترل هیچ گونه آزمایش یا مداخله ای دریافت نکردند. پس از خاتمه جلسات مداخله درمانی پرسشنامه ها مجددا توسط گروه آزمایش و کنترل تکمیل شد. یافته ها: نتایج آزمون تحلیل کواریانس چند متغیره نشان داد که بین دو گروه در پیش آزمون تفاوت معنی دار وجود ندارد، اما آموزش شناختی رفتاری در گروه آزمایش، نمرات سلامت روان را افزایش (۹۲/۱۰±۰۶/۳۶) (۰۰۰۱/۰p<) و باورهای غیرمنطقی (۶۴/۲۰±۴۵/۱۷۹) (۰۰۰۱/۰p<) را کاهش داد. استنتاج: مداخله شناختی رفتاری می تواند در بهبود سلامت روان و باورهای غیر منطقی مادران کودکان مبتلا به اوتیسم موثر باشد.

Keywords:

cognitive behavioral therapy , irrational beliefs , autism spectrum disorder , mental health , درمان شناختی- رفتاری , باورهای غیر منطقی , اختلال طیف اوتیسم , سلامت روان