بررسی ویژگی های روانسنجی نسخه فارسی پرسشنامه های فعالیت های روزانه زندگی و فعالیت های ابزاری زندگی در سالمندان

سابقه و هدف: ابزارهای فعالیت های روزمره زندگی (ADL) و فعالیت های ابزاری زندگی (IADL) به عنوان آزمون هایی آسان و سریع جهت ارزیابی سالمندان از لحاظ وابستگی یا عملکرد مستقل آنان مورد تایید قرار گرفته اند. با توجه به جمعیت رو به رشد سالمندان ایران، بومی سازی این ابزارها امری ضروری است. مواد و روش ها: نسخه های فارسی ADL و IADL با روش forward-backward آماده گردیدند. جهت سنجش روایی محتوا از شاخص CVI استفاده شد. پرسشنامه ها در اختیار ۳۰۰ نفر از سالمندان قرار گرفت. به منظور تعیین روایی ملاک، حساسیت و ویژگی ابزارها محاسبه گردید. در سنجش روایی سازه از روش همگرا و گروه های شناخته  شده استفاه شد و میانگین نمرات ADL و IADL در دو سطح از توانمندی های شناختی، مطلوب و نامطلوب (روایی همگرا) و نیز درگروه های سنی مختلف با هم مقایسه شدند (روایی گروه های شناخته شده). ثبات داخلی و پایایی ابزارهای مورد پژوهش از طریق آلفای کرونباخ و آزمون مجدد مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: شاخص روایی محتوا  برای هر دو ابزار بیش تر از ۸۲/۰ به دست آمد. نتایج روایی همگرا نشان داد که میانگین نمرات ADL و IADL در دو گروه سالمندان با وضعیت شناختی مطلوب و نامطلوب به طور معنی داری متفاوت است. نتایج روایی گروه های شناخته شده نیز نشان داد که ابزارهای مورد بررسی قادر به متمایز ساختن گروه های سنی مختلف می باشند. حساسیت و ویژگی برای ADL به ترتیب ۷۵/۰ و ۹۶/۰ و نیز برای IADL ۷۱/۰ و۷۷/۰ به دست آمد. آلفای کرونباخ و همبستگی درون طبقه ای برای هر دو پرسشنامه بیش تر از ۷۵/۰ بود. استنتاج: نسخه های ایرانی ADL و IADL از روایی و پایایی مطلوبی برخوردار هستند و با توجه به سادگی به کارگیری آن ها توصیه می شود در پروژه های تحقیقاتی از این ابزارها استفاده گردد.

Keywords:

Elderly , validity , reliability , ADL , IADL , سالمندان , پایایی , روایی , فعالیت های روزمره زندگی , فعالیت های ابزاری زندگی