بینامتنی قرآنی در شعر بدر شاکر سیاب

بینامتنی، نظریه­ای است که با ­ورودش به حوزه نقد ادبی، باعث ایجاد تحولی شگرف در این زمینه گشت. براساس این نظریه، هر متنی، آگاه یا ناخودآگاه، زایش و بازخوانشی از دیگر متون پیش از خود یا معاصر با خود است. بنابر این نظریه، بسیاری از متون معاصر عربی را می بینیم که هرکدام درانواع واشکال مختلف، با متون کلاسیک گران سنگ عربی، دارای روابط بینامتنی است و سهم قرآن در این میان، از دیگر متون بیشتر بوده است. «بدر شاکر سیاب» یکی از پیشگامان شعر معاصر عربی، از جمله این شاعران است، که بنابر نظریه بینامتنی، رویکرد بی­نظیری به این کتاب آسمانی داشته است. وی برای بیان اهداف خویش، همچون اهداف سیاسی، درد ورنج های ناشی از بیماری و... واژگان و درون مایه قرآن کریم را  فرا می­خواند تا بدین وسیله، باعث تاثیر بیشتر آن بر خواننده شود؛ و در نتیجه این عمل، انواع و اشکال بینامتنی قرآنی دراشعارش بوجود می آید که بر توجه آگاهانه شاعر به این کتاب آسمانی اشاره دارد؛ روابطی که بنابر قوانین بینامتنی، بیشتر آن، از نوع نفی متوازی یا «امتصاص» است این روابط بینامتنی، در مواردی از قبیل: درون مایه، واژگان و شخصیت نمود بیشتری پیدا می کند.

Keywords:

قرآن , بینامتنی , نفی متوازی , بدر شاکر سیاب