بررسی کیفیت شاخه راست رودخانه ساروق تکاب بر اساس شاخص ویلکوکس و پهنه بندی آن توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) در سال ۱۳۹۰

سابقه و هدف: استفاده از شاخص های کیفی آب جهت پایش رودخانه ها و تعیین صلاحیت مصرف آن ها برای کاربردهای مختلف از جمله کشاورزی امری لازم و ضروری است. این مطالعه با هدف بررسی کیفیت آب شاخه راست رودخانه ساروق شهرستان تکاب با استفاده از شاخص ویلکوکس انجام شده است. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی پارامترهای کیفی قابل سنجش شامل دما، سدیم، کلسیم، منیزیم، سختی کل، pH، هدایت ویژه آب (EC)، نسبت جذب سدیم (SAR) و کل جامدات محلول در ۵ ایستگاه مستقر در طول رودخانه به طور ماهیانه طی فصول بهار و تابستان ۱۳۹۰ اندازه گیری شدند. تغییرات EC و SAR با دبی رودخانه مشخص گردید و کیفیت آب هر ایستگاه از روی دیاگرام ویلکوکس و نرم افزار GIS تعیین شد. یافته ها: بیش ترین SAR و EC با مقادیر ۳/۱ و s/cmµ ۱۳۶۸ برای ایستگاه بعد از تلاقی سر شاخه زره شوران (C) در شهریور ماه و کم ترین مقدار آن ها برای ایستگاه سرشاخه بلقیس (A) در اردیبهشت ماه به دست آمد. نتایج نشان داد با افزایش دبی رودخانه، غلظت پارامترهای اندازه گیری شده کاهش می یابد. کیفیت آب رودخانه بر اساس SAR در کلاس S۱ (خطر قلیایی شدن کم) و بر اساس EC بین کلاس های C۱، C۲، C۳ (خطر شوری کم، متوسط و زیاد) در نوسان بود. استنتاج: نتایج مطالعه نشان داد که کلاس آب در فصل کم آبی از خیلی خوب و خوب به متوسط کاهش یافته است. احتمالا وجود سنگ های رسوبی، چشمه های آهک ساز و پساب کارخانه های استحصال طلای موجود در منطقه در کاهش کیفیت آب رودخانه نقش داشته اند.

Keywords:

Water quality , WILCOX Index , GIS , کیفیت آب , شاخص ویلکوکس , GIS