داروهای گیاهی ۵ ضد تک یاخته شایع

طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حال حاضر حدود ۸۰ درصد از جمعیت جهان از داروهای گیاهی در درمان استفاده می کنند. فراورده های طبیعی حاصل از گیاهان دارویی یک منبع وسیع تهیه داروها و پایه اصلی توسعه ترکیبات دارویی جدید می باشند. تک یاخته ها (پروتوزوآ) یا آغازیان سبب مرگ و میر و شیوع بیماری در جوامع مختلف به ویژه در کشورهای در حال رشد می شوند. برای درمان مالاریا، گیاهان دارویی متعددی معرفی شدند. که بعضی از آنها در درمان بیماری مورد استفاده قرار گرفته و برخی نیز مراحل تحقیق را می گذرانند. اولین داروی گیاهی ضد مالاریا، کینین بوده است که از پوست درخت گنه گنه بدست می آید. در سالهای اخیر داروی آرتمیزینین توسط دانشمندان چینی برای درمان مالاریا معرفی شده که در حال حاضر بطور وسیعی استفاده می شود. لیشمانیوزجلدی (سالک) یکی از بیماریهای بومی اکثر نقاط ایران است. داروهای رایج برای درمان سالک (مانند گلوکانتیم) عوارض شدیدی دارد و در ۲۵-۱۰ درصد موارد احتمال عود بیماری وجود دارد. امتین یکی از داروهایی است که از ریشه گیاه ایپکا بدست می آید و بصورت زیر جلدی در درمان سالک بکار می رود. ژیاردیازیس یک عفونت حاد پروتوزوآیی است که اغلب بدون نشانه بالینی می باشد ولی ممکن است بصورت اسهال حاد و یا مزمن تظاهر نماید طبق اعلامیه WHO، بیش از۲/۳ جمعیت کره زمین به انگلهای روده ای آلوده هستند و شیوع ژیاردیا از سایر انگلهای روده ای بیشتر است. گیاهان دارویی مثل موسیر، اوکالیپتوس و آویشن از جمله گیاهانی هستند که توانایی از بین بردن کیست ژیاردیا را دارند. سالیانه ۷۵.۰۰۰ تا ۱۰۰.۰۰۰ نفر در اثر آمیبیازیس (اسهال خونی) در جهان می میرند. عامل آمیبیاز بعلت دارا بودن قابلیت تخریب فوق العاده، سبب تغییرات پاتولوژیک زیاد و در بعضی مواقع کشنده از قبیل زخم کولون می گردد و در صورت ورود به جریان خون بصورت آبسه کبدی و مغزی تظاهر می نماید. گیاهان دارویی مانند ایپکا، انبه و خربزه درختی از جمله گیاهان ضد آمیب (انتاموبا هیستولیتیکا) می باشند. تریکومونیازیس یک عفونت تک یاخته ای مجاری ادراری- تناسلی در مردان و زنان می باشد که از طریق تماس جنسی منتقل می شود موثرترین داروی کشنده تریکوموناس، مترونیدازول است. گزارش های متعددی مبنی بر شیوع مقاومت و عوارض آن (سرگیجه و تهوع، پانکراتیت، سمیت سیستم عصبی مرکزی، نوتروپنی، موتاژنیسیتی و کارسینوژنیسیتی) وجود دارد. گیاهان دارویی مانند مورد و اسطوخودوس از جمله گیاهانی است که اسانس و عصاره آنها بر تریکوموناس واژینالیس موثر است.

Keywords:

Protozoa , herbal drugs , malaria , amoeba , leishmania , giardia , trichomonas , تک یاخته , داروهای گیاهی , مالاریا , آمیب , لیشمانیا , ژیاردیا , تریکوموناس