جامعه پذیری جنسیتی در کتاب های درسی مدارس ایران

جامعه پذیری جنسیتی عمدتا در دوران کودکی و سنین مدرسه شکل می گیرد و به تدریج در ذهن و رفتار های اجتماعی درونی و متبلور می شود. بدین ترتیب، مدارس و کتاب های درسی به عنوان اولین و موثرترین مرجع رسمی آموزش و انتقال انتظارات اجتماعی و استانداردهای فرهنگی، نقشی مهم در تکوین و توسعه ی هویت جنسیتی کودکان و نوجوانان ایفا می کنند. در این تحقیق با استفاده از تکنیک تحلیل محتوی، کلیه ی کتاب های درسی دوره ی ابتدایی سال تحصیلی ۱۳۸۹- ۱۳۸۸ به تفکیک پایه ی تحصیلی و عنوان کتاب درسی مطالعه می شوند. در مجموع مطابق یافته های این تحقیق، فراوانی اسامی و تصاویر مردان غلبه ی چشم گیری بر اسامی و تصاویر زنان دارد. این نوع سوگیری جنسیتی در واژه های کلیدی مرتبط با جنس مذکر و مونث (مانند کلمات مرد و زن، پسر و دختر)، الگوها و ویژگی های کارهای داخل و خارج خانه، ترکیب بعد خانواده بر حسب جنس فرزندان، و فعالیت های ورزشی نیز وجود دارد. نکته ی مهم تر آن که، غالبا همبستگی مستقیم و معناداری بین پایه ی تحصیلی و این نوع سوگیری های جنسیتی مشاهده می شود. به علاوه، تفاوت های کمابیش مهمی در خصوص چگونگی بازنمایی برخی از نقش های جنسیتی به تفکیک عنوان کتاب های درسی نیز وجود دارد.

Keywords:

اشتغال زنان , بعد خانواده , جامعه پذیری جنسیتی , کتاب درسی , هویت جنسیتی