ضرورت تربیت صحیح در دوره ی کودکی

تربیت دوران کودکی که ناظر بر تربیت و رشد کودکان از بدو تولد تا هنگام ورود به نظام رسمی عمومی اموزش است از چند جهت برای کشور ما موضوعیت پیدا می کند. اول اینکه در ایران ضرورت و اهمیت توجه به تربیت اوان کودکی از پختگی و بلوغ لازم برخوردار نیست و مبانی نظری و تجربی ان در میان متخصصان تعلیم و تربیت به بوته نقد، دفاعیات متقن و تعالی نظری گذاشته نشده است. در عمل هم سیاست گذاران تعلیم و تربیت بیشتر مسیولیت خود در قبال توسعه این دوره را به بخش غیردولتی واگذار کردهاند. نمونه ان سیاست اخیر اموزش و پرورش برای سپردن دوره پیش دبستان به بخش غیر دولتی در سال تحصیلی ۳۵-۳۹ به دلیل افزودن پایه ششم در دبستان و در نتیجه کاهش متوسط ۹۴ درصدی پوشش پیش دبستان در این سال (طلایی و ترقی جاه، ۹۹۳۵) یا عدم استخدام دولتی مربیان پیش دبستان در طول چند سال گذشته است. جنبه دیگر ضرورت این جستار، عدم وجود سندی مبنی بر ضرورت توسعه کیفی این دوران در کشور با وجود گذشت نزدیک به ده سال از تاسیس رشته اموزش پیش دبستانی در دوره کارشناسی ارشد است. با مرور مقالات چاپ شده در مجلات معتبر در کشور، کتابهای این حوزه و همچنین پایان نامه های دفاع شده در دوره کارشناسی ارشد و وجود تحقیقات تقریبا زیاد در حوزه پیش دبستان، نشانی از انجام دادن پژوهشی جامع که حاصل سنتز تحقیقات متقن، طولی و تجربی باشد مشاهده نمی شود. حجم عظیمی از مطالعات نشان دادند که آموزش و پرورش پیش از دبستان می تواند یادگیری و تحول کودکان را بهبود بخشد علیرغم اهمیت و تاثیرات مثبت، عمیق و بلند مدت آموزش و پرورش پیش از دبستان در بالندگی و تحول کودکان، این دوره در کشور ما، چه در حوزه نظر )اسناد بالا دستی( و چه در حوزه عمل، اگر نگوییم مغفول، الاقل مظلوم واقع شده است و توجه کافی به آن نمی شود. متاسفانه برنامه های درسی و آموزشی دوره پیش از دبستان در ایران دارای آسیب های جدی است. یکی از مهمترین آنها استفاده مربیان از مدل های آموزشی سنتی و ناکارآمد و نداشتن تخصص، دانش و مهارت های لازم برای اجرای راهبردهای آموزشی جدید و اثربخش است. محور قرار دادن دو سال قبل از مدرسه (پنج تا شش سال) و کم توجهی در تدوین برنامه های آموزشی برای سال های آغازین زندگی (قبل از پنج سالگی) از دیگر آسیب های جدی ساختار آموزش و پرورش پیش از دبستان (تربیت دوران کودکی)در ایران است. برای مثال در سند برنامه درسی ملی ۱۳۹۱به عنوان آخرین حلقه از اسناد رسمی کالن که وظیفه جهت بخشی و هدایت فعالیت های تربیتی را بر عهده دارد( به جای توجه و تاکید بر تمامی سال پیش از دبستان، این دوره را تنها به گروه سنی ۵ و ۶ محدود می کند )وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۹۱، ص .)۴۶ این در حالی است که بر اساس جدیدترین مطالعات انجام شده در حوزه عصب شناسی یادگیری، سال های آغازین زندگی به خصوص سه سال اول، در رشد، یادگیری و تحول همه جانبه کودکان، دوره بسیار با اهمیتی است. حجم عظیمی از مطالعات نشان دادند که آموزش و پرورش پیش از دبستان می تواند یادگیری و تحول کودکان را بهبود بخشد علیرغم اهمیت و تاثیرات مثبت، عمیق و بلند مدت آموزش و پرورش پیش از دبستان در بالندگی و تحول کودکان، این دوره در کشور ما، چه در حوزه نظر )اسناد بالا دستی( و چه در حوزه عمل، اگر نگوییم مغفول، الاقل مظلوم واقع شده است و توجه کافی به آن نمی شود. متاسفانه برنامه های درسی و آموزشی دوره پیش از دبستان در ایران دارای آسیب های جدی است. یکی از مهمترین آنها استفاده مربیان از مدل های آموزشی سنتی و ناکارآمد و نداشتن تخصص، دانش و مهارت های لازم برای اجرای راهبردهای آموزشی جدید و اثربخش است. محور قرار دادن دو سال قبل از مدرسه (پنج تا شش سال) و کم توجهی در تدوین برنامه های آموزشی برای سال های آغازین زندگی (قبل از پنج سالگی) از دیگر آسیب های جدی ساختار آموزش و پرورش پیش از دبستان (تربیت دوران کودکی)در ایران است. برای مثال در سند برنامه درسی ملی ۱۳۹۱به عنوان آخرین حلقه از اسناد رسمی کالن که وظیفه جهت بخشی و هدایت فعالیت های تربیتی را بر عهده دارد( به جای توجه و تاکید بر تمامی سال پیش از دبستان، این دوره را تنها به گروه سنی ۵ و ۶ محدود می کند )وزارت آموزش و پرورش، ۱۳۹۱، ص .)۴۶ این در حالی است که بر اساس جدیدترین مطالعات انجام شده در حوزه عصب شناسی یادگیری، سال های آغازین زندگی به خصوص سه سال اول، در رشد، یادگیری و تحول همه جانبه کودکان، دوره بسیار با اهمیتی است. مند انتخاب، واکاوی محتوایی و دسته بندی شدند. در مرحله بعد (غربالگری ریز)، ۵۲ پژوهش که معیارهای مد نظر را داشتند انتخاب شده اند، سپس سنتزی از یافتههای انان طبق اصول تلفیق، بازاندیشی و بازارایی داده ها، ارایه شده است. یافته های این مقاله نشان می دهد که ضرورت پرداختن به تربیت اوان کودکی از چهار منظر توجیه پذیر است: توجیه بیولوژیک (یافتههای پژوهشی حوزه عصب شناختی و مغز)، توجیه اقتصادی (تحلیل هزینه فایده)، توجیه اموزشی (عملکرد و پیشرفت تحصیلی مطلوب در طول دوره تحصیل) و توجیه اجتماعی (رشد منشها و کنشهای اجتماعی مطلوب در طول نوجوانی و بزرگسالی).

Keywords:

تربیت دوران کودکی , پیش دبستان , اقتصاد آموزش