صحت استنادها در پایان نامه های دوره های دکتری تخصصی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و میزان مطابقت آن ها با شیوه نامه ی ونکوور

مقدمه: استناد به انواع منابع علمی- پژوهشی از جمله پایان نامه ها، بخش مهمی از فرایند تحقیق می باشد که پژوهشگر ملزم به رعایت شیوه ی نگارش استاندارد و درست اطلاعات کتابشناختی می باشد. چنانچه استنادها به شکلی صحیح، دقیق و یک دست تدوین نشوند، نه تنها فاقد اصالت و اعتبار هستند؛ بلکه بازیابی و دسترسی به چنین استناداتی، هزینه های گزافی را به محققان و کتابخانه ها تحمیل می نماید. این مطالعه با هدف شناسایی صحت مقالات استنادی و تطابق آن ها با شیوه نامه ی ونکوور در پایان نامه های دفاع شده ی دکتری تخصصی پزشکی سال ۱۳۸۶ در دانشگاه علوم پزشکی تبریز انجام شد. روش بررسی: روش مطالعه در این بررسی، تحلیل استنادی (Citation analysis) بود. هدف از تحقیق، شناسایی صحت مقالات استنادی در پایان نامه های مورد مطالعه بود، از این رو سایر منابع اطلاعاتی از مطالعه حذف شدند. برای انجام این پژوهش با استفاده از جدول Morgan و نمونه برداری سیستماتیک، از کل ۱۳۹۰ مقاله ی استنادی، ۳۴۷ مقاله ی استنادی برای بررسی صحت استنادی و میزان مطابقت با شیوه نامه ی ونکوور انتخاب شدند. شش عنصر مورد بررسی مشتمل بر نام نویسنده (گان)، عنوان مقاله، عنوان مجله، سال انتشار، شماره ی جلد و شماره ی صفحات بودند. خطاهای استنادی به دو گروه ۱. خطاهای کوچک و ۲. خطاهای بزرگ تقسیم شدند. روش جمع آوری اطلاعات، مشاهده ی مستقیم مقالات از طریق آرشیو نشریات و یا پایگاه های اطلاعاتی بود. داده ها در چک لیستی که بر اساس کار Taylor تهیه شده بود، وارد گردید. از نرم افزار ۱۱SPSS جهت تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: از ۳۴۷ مقاله ی استنادی مورد بررسی، در کل ۳/۹۸ درصد خطای استنادی به ثبت رسید. میزان خطاهای بزرگ بیشتر از خطاهای کوچک بود. تنها ۱۶۴ مقاله ی استنادی (۲۶/۴۷ درصد)، فاقد هر نوع خطای استنادی بودند. در حوزه ی مطابقت استنادها با شیوه نامه ی ونکوور، مطابقتی مشاهده نشد. نتیجه گیری: عوامل مختلفی را می توان در بروز وضعیت نامطلوب استناددهی در پایان نامه ها دخیل شمرد، از جمله عدم آگاهی دانشجویان از اهمیت یک دستی استنادها در آثار علمی، عدم آشنایی محققان با نرم افزارهای مدیریت منابع و مآخذ مثل  Reference Manager، عدم مطابقت آیین نامه ها و دستورالعمل های ارایه شده توسط موسسات و دانشگاه ها با شیوه نامه های استاندارد به منظور مدیریت بهینه ی استناددهی در پایان نامه ها. اعمال راهکارهایی مانند تخصیص بخشی از نمره ی پایان نامه به صحت استنادهای ارایه شده، برگزاری گارگاه های آموزشی استفاده از نرم افزارهای مدیریت منابع پیشنهاد می گردد. واژه های کلیدی: پایان نامه های دانشگاهی؛ استناد؛ دانشگاه ها؛ دانشگاه علوم پزشکی تبریز؛ شیوه نامه ی ونکوور.