ارزیابی بودجه انرژی و بهره وری آن در مزارع تولید سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) استان کردستان، مطالعه موردی: دشت دهگلان

به منظور مقایسه مزارع تولید تجاری و سنتی سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) استان کردستان از نظر جنبه های مختلف مصرف انرژی مطالعه-ای طی سال های زراعی ۸۷-۱۳۸۶ و ۸۸-۱۳۸۷ در دشت دهگلان صورت گرفت. به این منظور۵۰ مزرعه از مزارع تجاری و ۵۰ مزرعه از مزارع سنتی سیب زمینی موجود در دشت دهگلان انتخاب و اطلاعات مربوط به نهاده های ورودی و عملکرد سیب زمینی در قالب پرسش نامه هایی از کشاورزان مربوطه استخراج گردید. نتایج نشان داد که مقدار کل انرژی های ورودی در مزارع تولید تجاری و سنتی به ترتیب ۶۷/۹۳۳۳۰ و ۵۲/۴۴۲۷۹ مگاژول در هکتار بود. در مزارع تجاری سهم انرژی های مربوط به مواد شیمیایی، سوخت های فسیلی و ماشین آلات، بذر، آب آبیاری، کود دامی و نیروی انسانی به ترتیب ۵/۴۲، ۰۶/۲۵، ۴۰/۱۵، ۴۷/۱۰، ۳۴/۴ و ۷۶/۱ درصد بود و این مقادیر برای مزارع سنتی به ترتیب ۲۱/۱۸، ۵۱/۲۷، ۹۶/۱۸، ۲۸/۲۶، ۸۰/۱ و ۰۵/۷ درصد محاسبه شد. حدود ۴۷/۲۱ درصد از کل انرژی های ورودی در مزارع تجاری جزء انرژی های تجدیدپذیر شامل (نیروی انسانی، بذر و کود دامی) بود که این میزان در مزارع سنتی به ۸۱/۲۷ درصد افزایش یافت. مقادیر کارایی مصرف انرژی، انرژی ویژه، بهره وری انرژی و انرژی خالص در مزارع تجاری به ترتیب ۳۷/۱، ۶۲/۲ مگاژول به ازاء هر کیلوگرم، ۳۸/۰ کیلوگرم به ازاء هر مگاژول و ۰۷/۳۴۹۱۳ مگاژول در هکتار و در مزارع سنتی به ترتیب ۴۱/۱ و ۵۵/۲ مگاژول به ازاء هر کیلوگرم، ۳۹/۰ کیلوگرم به ازاء هر مگاژول و ۹۱/۱۸۱۷۴ مگاژول در هکتار به دست آمد. در مجموع نتایج نشان داد که پایداری تولید سیب زمینی در مزارع تجاری علیرغم تولید عملکرد بالاتر در حد پایین تری است و این مسئله لزوم تجدید نظر در ارتباط با مصرف نهاده های انرژی بر را ضروری می سازد.

Keywords:

انرژی تجدیدپذیر , انرژی غیرقابل تجدید , انرژی مستقیم , انرژی غیرمستقیم