اثرات طول دوره غرقابی و دما بر خصوصیات رویشی و فعالیت آنزیم‎های گلیکولیتیک- تخمیری در گیاهچه پنبه (Gossypium hirsutum L.)

تنش غرقابی یکی از مشکلات کشت پنبه در مناطق پرباران می‎باشد که در مراحل اولیه تاثیر نامطلوبی بر رشد گیاه می‎گذارد. به طوری که با وقوع بارندگی در اوایل تا اواسط فصل بهار در مزارع بدون زه کش مناسب، حالت غرقابی ایجاد می‎گردد. همچنین با وقوع بارش دمای خاک و محیط نیز کاهش می‎یابد. به منظور بررسی اثرات طول دوره غرقابی و دما بر خصوصیات رویشی و فعالیت آنزیم‎های گلیکولیتیک- تخمیری در پنبه، آزمایشی در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل طول دوره غرقابی (۰، ۲۴، ۴۸ و ۹۶ ساعت) و دما (۱۶، ۲۰ و ۲۵ درجه سانتی‎گراد) بودند. نتایج نشان داد که سطح برگ، ارتفاع و وزن خشک بوته، کلروفیل و نسبت فلورسانس متغیر به فلورسانس حداکثر با افزایش طول دوره غرقابی از ۰ به ۹۶ ساعت و کاهش دما از ۲۵ به ۱۶ درجه‎ سانتی‎گراد کاهش یافتند؛ گرچه اثر متقابل طول دوره غرقابی و دما تنها بر سطح برگ، ارتفاع و وزن خشک بوته معنی‎دار بود. نتایج نشان داد که آنزیم‎های الکل دهیدروژناز و فروکتوز ۱و۶ بیس فسفات آلدولاز تحت تاثیر طول دوره غرقابی و دما قرار گرفتند؛ اما اثر متقابل طول دوره غرقابی و دما تنها بر فعالیت آنزیم فروکتوز ۱و۶ بیس فسفات آلدولاز معنی‎دار بود. بنابراین می‎توان نتیجه‎گیری نمود که در شرایط غرقابی، با کاهش دما رشد پنبه نیز کاهش می‎یابد. همچنین با توجه به این که فعالیت آنزیم‎های الکل دهیدروژناز و فروکتوز ۱و۶ بیس فسفات آلدولاز در شرایط غرقابی روند افزایشی را نشان می‎دهند می‎توانیم از این دو آنزیم به عنوان مارکر و نشانگر مناسب برای تعیین ارقام و ژنوتیپ‎های مقاوم به غرقابی استفاده نمود.

Keywords:

آنزیم‎های گلیکولیتیک- تخمیری , پنبه , خصوصیات رویشی , دما , غرقابی