بررسی اثرات توام آبیاری تکمیلی و آرایش کاشت نخود در منطقه گنبد بر عملکرد و کارایی مصرف آب

به منظور بررسی اثرات آبیاری تکمیلی و آرایش کاشت بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی مصرف آب در نخود رقم آرمان آزمایشی به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار و طی دو سال (۸۶-۱۳۸۴) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. کرت اصلی چهار تیمار آبیاری شامل یک نوبت آبیاری در مرحله شروع گلدهی (I۱)، یک نوبت آبیاری در مرحله شروع دانه بندی (I۲)، دو نوبت آبیاری در مراحل شروع گلدهی و شروع دانه بندی (I۳) و بدون آبیاری (RF) و کرت فرعی ترکیبی از دو عامل فاصله ردیف کاشت (۲۵ و ۵۰ سانتی متر) و تراکم کاشت (۲۰، ۳۲ و ۴۴ بوته در مترمربع) بود. در این آزمایش تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صددانه، شاخص برداشت، کارایی مصرف آب و عملکرد دانه در هکتار اندازه گیری شد. نتایج تجزیه مرکب داده ها نشان داد اثر سال بر صفات اندازه گیری شده بالا معنی دار است. هیچ کدام از صفات مورد بررسی تحت تاثیر آبیاری و فاصله ردیف قرار نگرفتند. در حالی که به غیر از وزن صددانه و تعداد دانه در غلاف سایر صفات به طور معنی داری تحت تاثیر اثر متقابل آبیاری در فاصله ردیف قرار گرفتند. تاثیر آبیاری بر عملکرد دانه در دو سال آزمایش مشابه نبود. با وجود مجموع بارندگی کم تر در سال اول تیمار بدون آبیاری و به دنبال آن آبیاری در دانه بندی با عملکرد دانه ۹/۲ و ۱/۲ تن در هکتار و کارآیی مصرف آب ۳/۸ و ۱/۵ کیلوگرم دانه در میلی متر آب و شاخص برداشت ۰/۴۶ و ۴/۳۸ درصد و در سال دوم آبیاری در دانه بندی با عملکرد دانه ۱/۲ تن در هکتار و کارآیی مصرف آب ۰/۴ کیلوگرم دانه در میلی متر آب و شاخص برداشت ۷/۲۸ درصد بیش ترین مقادیر را داشتند. این امر اهمیت زمان وقوع بارندگی را نشان می دهد. بنابراین توصیه آبیاری در مرحله دانه بندی با توجه به میزان افزایش عملکرد دانه در نخود، امری غیرقابل اجتناب به نظر می رسد. عملکرد دانه در فاصله ردیف ۲۵ سانتی متر در هر دو سال آزمایش بیش از ۵۰ سانتی متر بود. در سال اول کاهش فاصله ردیف عملکرد دانه را به طور معنی داری در حدود ۴۰۰ کیلوگرم در هکتار افزایش داد. تراکم کاشت ۲۰ بوته در مترمربع نیز در سال دوم عملکرد دانه بیش تری نسبت به تراکم های کاشت دیگر داشت.