تنوع ژنتیکی و بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب در گندم نان

وجود تنوع ژنتیکی برای تداوم و پیشرفت برنامه های به نژادی گیاهان زراعی و افزایش کارایی انتخاب ضروری است. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تخمین بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب در یک جمعیت گندم شامل ۹ رقم و ۳۶ نتاج حاصل از تلاقی آنها از طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان در سال ۱۳۷۹ استفاده گردید. محاسبه ضریب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی برای صفاتی نظیر عملکرد دانه (به ترتیب۶/۲۴% و ۷/۲۱%)، تعداد دانه در سنبله (۶/۱۹% و ۱۹%)، وزن دانه در سنبله (۶/۱۹% و ۶/۱۹%) و عملکرد بیولوژیک (۶/۱۸% و ۵/۱۶%) نشان داد که تنوع زیادی برای این صفات در مقایسه با صفاتی مانند روز تا سنبله دهی، روز تا رسیدگی، طول سنبله اصلی تعداد سنبلچه در سنبله و عرض برگ پرچم در ژنوتیپ های مورد بررسی وجود دارد. اگرچه برآوردهای وراثت پذیری عمومی برای بیشتر صفات بالا بود ولی بیشترین برآورد وراثت پذیری خصوصی به تعداد دانه در سنبله (۷۹%)، طول سنبله اصلی (۶۲%)، وزن هزاردانه (۵۸%) و تعداد سنبلچه در سنبله (۵۷%) تعلق داشت. به دلیل برآورد بسیار پایین وراثت پذیری خصوصی عملکرد دانه (۱۸%) بهره ژنتیکی ناشی از انتخاب برای این صفت (۱۲/۹%) در مقایسه با اجزای عملکرد نسبتا اندک بود. بهره ژنتیکی تعداد دانه در سنبله (۳/۳۲%)، وزن هزاردانه (۳/۱۴%)، وزن دانه در سنبله (۹/۱۲%) بیشتر از سایر صفات بود. بطورکلی نتایج نشان داد که می توان از ژنوتیپ های برتر از نظر تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه برای بهبود عملکرد در برنامه های به نژادی گندم استفاده نمود.