تغییرات محتوای پروتئین، روغن و ترکیب اسیدهای چرب دانه چهار رقم آفتابگردان در شرایط مختلف آبیاری

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر آبیاری بر پروتئین، روغن و اسیدهای چرب در آفتابگردان، به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه پژوهشی دانشگاه بوعلی سینا در سال ۱۳۸۶ انجام شد. آبیاری در کرت های اصلی شامل شش سطح آبیاری کامل (شاهد)، کم آبیاری با عدم آبیاری در مرحله غنچه دهی، گلدهی، دانه بندی و مراحل غنچه دهی و دانه بندی همچنین گلدهی و دانه بندی بود. از چهار رقم آفتابگردان شامل آذرگل، آلستار، آلیسون و یوروفلور در کرت های فرعی استفاده شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد پروتئین از تیمارهای دارای کم آبیاری در دوره تشکیل دانه (۲/۲۳ درصد) به دست آمد. بیشترین درصد روغن در آبیاری کامل (۹/۴۰ درصد) حاصل شد که ازنظر آماری با درصد روغن در تیمار کم آبیاری در مرحله غنچه دهی (۶/۴۰ درصد) یکسان بود. کمترین درصد پروتئین (۲/۲۲ درصد) و روغن (۵/۳۸ درصد) نیز به ترتیب مربوط به تیمارهای آبیاری کامل و کم آبیاری در مراحل گلدهی و دانه بندی بود. رقم یوروفلور، درصد پروتئین (۸/۲۳ درصد) و روغن (۸/۴۱ درصد) بیشتری داشت. بیشترین عملکرد دانه از همه ارقام با آبیاری کامل و رقم یوروفلور با کم آبیاری در مرحله دانه بندی (۴۸۰۵ کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. بیشترین عملکرد روغن متعلق به تیمارهای آبیاری کامل (۱۹۸۶ کیلوگرم درهکتار) و رقم یوروفلور (۹/۱۷۰۷ کیلوگرم در هکتار) بود. تیمارهای دارای کم آبیاری در دوره تشگیل دانه دارای اولئیک اسید بیشتری نسبت به لینولئیک اسید بودند. رقم یوروفلور بیشترین اولئیک اسید (۴/۴۴ درصد) و نسبت اولئیک اسید به لینولئیک اسید (۹۸/۰) و همچنین کمترین لینولئیک اسید (۱/۴۵ درصد) و اسیدهای چرب اشباع (۵/۱۰ درصد) را داشت. در مجموع، کم آبیاری در مرحله دانه بندی، بالاترین کیفیت روغن را تولید کرد. رقم یوروفلور ضمن داشتن درصد پروتئین، درصد روغن و عملکرد روغن زیاد از کیفیت روغن بیشتری برخوردار بود.