تعیین کروموزوم های حامل ژن های کنترل کننده ویژگی های کمی مرتبط با تحمل به خشکی در گندم نان با استفاده از لاین های جایگزین

برای شناسایی ژن های کنترل کننده صفات در محیط تنش و بدون تنش، گام اول شناسایی کروموزوم های حامل این صفات می باشد. به منظور شناسایی کروموزوم های کنترل کننده مقاومت به خشکی و تعیین شاخص های تحمل به خشکی مناسب، لاین های جایگزین کروموزومی گندم هوپ در زمینه ژنتیکی بهاره چینی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط تنش و بدون تنش آبی مورد ارزیابی قرار گرفتند. برمبنای عملکرد دانه در شرایط بدون تنش آبی(Yp) و تنش آبی(Ys) شاخص های میانگین بهره وری (MP)، میانگین هندسی بهره وری (GMP)، شاخص تحمل (TOL)، شاخص حساسیت به تنش (SSI)و شاخص تحمل تنش (STI) برآورد گردیدند. لاین ها از نظر ویژگی های مورد مطالعه در هر دو شرایط اختلاف معنی داری نشان دادند، که دلالت بر امکان تعیین ژن های کنترل کننده این صفات بر کروموزوم های مربوطه دارد. مقایسه میانگین ها نشان داد که بیشترین ژن های کنترل کننده عملکرد دانه و اجزاء آن در شرایط تنش آبی بر روی کروموزوم های۶A ،۷A ،۳D ،۲B ،۷D و۷B قرار دارند. تحلیل همبستگی بین شاخص ها و میانگین عملکرد در دو محیط نشان داد مناسب ترین شاخص ها برای انتخاب لاین ها سه شاخص MP،GMP و STI می باشد. نتایج نمودارهای بای پلات و سه بعدی نشان داد که بیشتر ژن های کنترل کننده شاخص های تحمل ذکر شده بر روی کروموزوم های۶B ،۴D ،۷A ،۷B ،۷D ،۶A ،۲B ،۳D و۱A قرار دارند. تجزیه خوشه ای نشان داد که لاین های ۶A ،۷A ،۳D ،۴D ،۷D ،۷B ، ۲B و هوپ در یک گروه قرار گرفته اند لذا می توان از آنها برای اصلاح ژنتیکی تحمل به خشکی در گندم بهره جست.