تاثیر مدیریت تغذیه نیتروژن و تنش خشکی بر ذخایر کربوهیدرات و نیتروژن بذر و قدرت گیاهچه حاصل از آن در جو (Hordeum Vulgare L.)

میزان ذخایر بذر علاوه بر کنترل ژنتیکی، وابستگی زیادی به شرایط محیطی از قبیل تغذیه، دما، تنش کم آبی و شدت نور دارد. بالا بودن میزان ذخایر موجب تولید گیاهچه های قوی تر خواهد شد. به منظور بررسی این موضوع، آزمایشی در سه بخش گلدانی، مزرعه ای (در دانشگاه تبریز) و آزمایشگاهی(در دانشگاه صنعتی شاهرود) اجرا شد. دو رقم جو به نام های والفجر و ریحان تحت تاثیر سطوح نیتروژن و تنش خشکی در قالب طرح آزمایشی فاکتوریل اسپلیت پلات با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی مورد آزمایش قرار گرفتند. سه سطح ۶۰، ۱۲۰ و ۱۸۰ کیلوگرم در هکتار نیتروژن مقارن با ساقه دهی و سطوح آبیاری مناسب، تنش ملایم و تنش شدید (به ترتیب ۸۵-۸۰، ۶۵-۵۵ و ۴۵-۳۵ درصد ظرفیت زراعی خاک) ۱۰ روز پس از گلدهی اعمال شدند. بذور حاصل از ترکیبات مختلف تیماری از لحاظ ذخایر موجود در بذر شامل قندمحلول، نشاسته و نیتروژن و نیز قدرت گیاهچه حاصل از بذرهای دارای ذخایر متفاوت، مورد ارزیابی قرار گرفتند. تغذیه بیشتر با کود نیتروژن موجب بهبود ذخایر دانه گردید. تنش خشکی در بسیاری از موارد موجب تجمع بیشتر کربوهیدرات های غیرساختاری و نیتروژن در دانه و نیز افزایش وزن دانه گردید که به طور مشخص درسطح تنش ملایم چشمگیرتر بوده و با تشدید تنش کاهش یافت. تنش خشکی موجب افزایش میزان پروتئین دانه بین ۳/۱ تا ۳/۳ درصد شد. گیاهانی که در ترکیب تیماری نیتروژن مناسب و تنش ملایم قرار داشتند، بذوری تولید کردند که دارای سطح ذخایر مناسب بوده، سریع تر جوانه زده و گیاهچه هایی با طول کلئوپتیل، طول ریشه چه و وزن ساقه چه بیشتر تولید کردند. در دو سطح نیتروژن مناسب و زیاد بذوری که ذخایر بیشتری داشتند به طور معنی داری دارای EC کمتری بودند. اگرچه بذور رقم ریحان با سرعت بیشتری جوانه زدند ولی تجمع ذخایر در بذور رقم والفجر بیشتر بوده و گیاهچه های قوی تر تولید نمودند.