فیکوسیانین یک آنتی اکسیدان سیانوباکتریایی: ساختار، عملکرد و کاربردها

در جلبک­های قرمز و سیانوباکتر­ها، فیکوبیلین­ها به­عنوان مولکول­های دارای زنجیر باز تتراپیرولی، نقش رنگدانه­های کمکی جمع­کننده نور فتوسنتزی را بازی می­کنند. رنگدانه­های فیکوبیلینی از طریق پیوند کووالانسی به پروتئین­ها متصل شده و فیکوبیلی­پروتئین­های حاصل در سطح غشاهای تیلاکوئیدی کمپکلس­های ماکرومولکولی درشت به نام فیکوبیلیزوم­ها را تشکیل می­دهند. در آب­های عمیق تنها نور سبز برای سیانوباکترها قابل دسترس است، لذا فیکوبیلیزوم­ها قادر به جذب کارای این بخش از نور بوده و این مسئله به بقای سیانوباکترها کمک می­کند. سیانوباکترها در پاسخ به تغییرات شرایط محیطی قادر به تغییرات کمی در ترکیب رنگدانه­ای فیکوبیلیزوم­ها هستند. فیکوسیانین با رنگ آبی تیره یکی از انواع فیکوبیلی­پروتئین­هاست که به شکل وسیعی به­عنوان مهمترین رنگ و آنتی­اکسیدان طبیعی مورد استفاده قرار می­گیرد. خصوصیات جاروب­گری از رادیکال­های آزاد فیکوسیانین بخوبی شناخته شده است. فیکوسیانین با حذف گونه­های اکسیژن و نیتروژن فعال از ایجاد تنش اکسیداتیو، که به ساختار بیومولکول­های سلولی آسیب جدی وارد می­کند، جلوگیری می­کند. کاربردهای متنوع، از دخالت در پیشگیری از بیماری های مرتبط با رادیکال های آزاد شامل سرطان و آلزایمر گرفته تا اثرات ضدمیکروبی، از استفاده در آزمایشگاه های تحقیقاتی تا صنایع و گردش مالی قابل­ملاحظه این محصول، اهمیت مرور مطالعات در زمینه فیکوسیانین را روشن می­سازد. از این رو مقاله حاضر یافته­های جدید در مورد منابع، ساختار، عملکرد، تولید، روش­های استخراج و کاربردهای فیکوسیانین را مرور و توصیف خواهد کرد.

Keywords:

Antioxidant , Cyanobacter , Spirulina , Phycocyanin. , آنتی اکسیدان , اسپیرولینا , سیانوباکتر , فیکوسیانین