مطالعه فقهی و حقوقی پیمان آتی

بازارهای مالی نقش مهمی در شکوفایی عرصه اقتصادی کشورها دارند و نوآوری در این بازارها طی سال های اخیر رشد چشمگیری داشته است. یکی از مهم ترین این نوآوری ها، «ابزارهای مشتقه» است که هر روز تنوع بیشتری می یابند. از جمله این ابزارها «پیمان آتی» است. «پیمان آتی» توافقنامه های الزام آور و قانونی بین دو طرف (فروشنده و خریدار) است که مبتنی بر خرید یا فروش یک کالا یا ابزار مالی معین، برای زمان مشخص در آینده با قیمت توافقی معین در روز انعقاد قرارداد است. با شروع بحث ورود این قراردادها به بازار بورس ایران۱، برخی از فقها و حقوق دانان معتقد بودند که این قراردادها باطل می باشد زیرا، به نظر ایشان، پیمان آتی، نوعی معامله«کالی به کالی» یا «دین به دین» است که از نظر مشهور فقها این معامله باطل بوده و با مبانی حقوقی کشور سازگار نمی باشد. در این مقاله سعی شده است ضمن تبیین و توضیح این قراردادها، مباحث فقهی و حقوقی مربوط به این قراردادها مطرح شده و به طور مستدل و مستند- از منظر فقهی و حقوقی- صحت چنین معاملاتی تایید شود.