ارزیابی عملکرد پوشش های مرکب آلی و معدنی دور زهکش در شرایط مشابه اراضی شالیزاری

پوشش ها وظیفه بهبود آب گذری اطراف لوله را دارند و به مثابه مانعی تراوش پذیر از ورود بیش از حد ذرات خاک به داخل لوله های زهکش جلوگیری می کنند. در این پژوهش عملکرد پوشش های آلی (پوسته برنج)، معدنی، و ترکیب پوشش آلی و معدنی بر روند تغییرات هیدرولیکی و شیمیایی زهآب زهکش بررسی شد. در این زمینه مدل فیزیکی زهکش شامل لوله زهکش به قطر ۱۰ سانتی متر در عمق ۴۲ سانتیمتری خاک نصب و پوشش های مورد نظر در ترانشه ای به ضخامت ۷ سانتی متر در اطراف لوله زهکش کارگذاری شدند. به منظور شبیهسازی شرایط حاکم بر اراضی شالیزاری مدل فیزیکی توسط خاک جمع آوری شده از اراضی شالیزاری دارای بافت لوم سیلتی پر و آب آبیاری با حفظ ارتفاع ۵ سانتیمتر بر سطح خاک روان شد. آزمایش تحت جریان طولانی مدت و با شوری آب آبیاری ۹/۱ دسی زیمنس بر متر به مدت پانصد ساعت انجام و پارامترهای دبی، شوری، نسبت جذب سدیم، اسیدیته، و کل جامدات معلق زه آب خروجی از زهکش بررسی شدند. تیمارهای پوشش دور زهکش مورد آزمایش شامل پوسته برنج (H)، شن و ماسه (G)، ترکیب ۸۰ درصد پوسته برنج و ۲۰ درصد شن و ماسه (H۸۰G۲۰)، ترکیب ۶۰ درصد پوسته برنج و ۴۰ درصد شن و ماسه (H۶۰G۴۰)، ترکیب ۴۰ درصد پوسته برنج و ۶۰ درصد شن و ماسه (H۴۰G۶۰)، ترکیب ۲۰ درصد پوسته برنج و ۸۰ درصد شن و ماسه (H۲۰G۸۰)، و بدون پوشش (B) به منزله شاهد بودند. نتایج نشان داد میزان دبی خروجی در تیمار H بیشتر از تیمار G است و هر چه از میزان پوسته برنج در حالت ترکیب پوسته برنج و شن و ماسه کاسته شد دبی خروجی نسبت به تیمار پوسته برنج کاهش یافت. تیمار H۶۰G۴۰ و H۸۰G۲۰، با توجه به اینکه نسبت به سایر تیمارها از میانگین شوری زهآب کمتری برخوردار بودند، در کنترل شوری زه آب عملکرد مناسب تری داشتند و تیمارهای H و H۸۰G۲۰، با توجه به تخلیه کمتر جامدات معلق به زه آب، فیلتر مناسبی برای زهکش بودند.

Keywords:

Silt Loam Texture , Physical model of drain , Drainage water quality , Sand , Rice Husk