تاثیر سطوح مختلف تراکم بر سرعت و روند پر شدن دانه، عملکرد و اجزاء عملکرد در ارقام لوبیا چیتی

به منظور بررسی اثرات رقم و تراکم بوته بر سرعت و روند پر شدن دانه، عملکرد و اجزاء عملکرد لوبیا چیتی یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال ۱۳۸۶ در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی (تبریز) به اجرا در آمد. سه رقم خمین، G-۱۴۰۸۸ و ۱۱۸۱۶ (امیدبخش) در چهار تراکم ۱۴، ۲۰، ۳۰ و ۶۰ بوته در مترمربع در مزرعه کشت شدند. در این بررسی با استفاده از یک مدل خطی دو تکه ای، پارامترهای مربوط به پر شدن دانه ارزیابی گردید. چهار پارامتر سرعت پر شدن دانه، زمان رسیدگی وزنی، حداکثر وزن دانه و دوره موثر پر شدن دانه به طور معنی داری تحت تاثیر اثر متقابل رقم و تراکم قرار گرفتند، به طوری که بیش ترین مقادیر این چهار پارامتر از رقم خمین در کم ترین تراکم (۱۴ بوته در مترمربع) به دست آمد. این پارامترها در ارقام خمین و G-۱۴۰۸۸ با افزایش تراکم بوته در واحد سطح، کاهش معنی داری یافتند. بین ارقام لوبیا و نیز بین تراکم های مختلف از نظر همه صفات مربوط به عملکرد و اجزاء عملکرد اختلاف معنی داری وجود داشت اما اثر متقابل رقم و تراکم فقط در مورد صفات تعداد روز تا رسیدگی، تعداد نیام در بوته، وزن صددانه، عملکرد دانه در هکتار و درصد پروتئین دانه معنی دار بود، به طوری که همه این صفات (به جز عملکرد دانه) با افزایش تراکم بوته در واحد سطح، کاهش یافتند اما زیادی تراکم و افزایش تعداد غلاف در مترمربع، همه آن ها را جبران نموده و در نهایت عملکرد دانه در هکتار که مهم ترین و تعیین کننده ترین پارامتر محسوب می شود با افزایش تراکم افزایش یافت و بیش ترین عملکرد دانه نیز از رقم خمین در تراکم ۳۰ بوته در مترمربع به دست آمد. رقم خمین به دلیل برخورداری از بیش ترین سرعت پر شدن دانه، دوره موثر پر شدن دانه، حداکثر وزن دانه، تعداد دانه در بوته، وزن صددانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه، مناسب ترین رقم در منطقه و تراکم ۳۰ بوته در مترمربع به عنوان تراکم مطلوب شناخته شد.

Keywords:

لوبیا , رقم , تراکم , سرعت و طول پر شدن دانه