تاثیر زمان برداشت و قطر ریشه بر میزان گلیسیریزین در گیاه شیرین بیان (Glycyrrhiza glabra)

گیاه دارویی شیرین بیان با نام علمیglabra  Glycyrrhiza از تیره لگومینوز (Fabaceae) می باشد. گلیسیریزین مهم ترین ترکیب شیمیایی در بین ترکیبات موجود در شیرین بیان است که ۵۰ برابر ساکاروز شیرینی دارد. این ماده به عنوان ماده اولیه در داروسازی و در درمان بسیاری از بیماری ها و نیز در صنایع دخانیات، شیرینی سازی و نوشابه سازی مورد استفاده قرار می گیرد. این بررسی به منظور تعیین بهترین زمان برداشت و مناسب ترین قطر ریشه برای به دست آوردن بالاترین میزان گلیسیریزین در این گیاه انجام شد. در سال ۱۳۸۵ ریشه شیرین بیان در چهار تاریخ برداشت (بیستم آبان، آذر، دی و بهمن ماه) و در سه قطر مختلف (کمتر از ۱ سانتی متر، ۱ تا ۲ سانتی متر و بیشتر از ۲ سانتی متر) در چهار تکرار از استان گلستان (ایستگاه تحقیقات کشاورزی عراقی محله) جمع آوری گردید. متغیرهای اندازه گیری شده شامل وزن تر و وزن خشک (برای اندازه گیری درصد رطوبت) و میزان گلیسیریزین بود. استخراج گلیسیریزین با متانول و اندازه گیری آن با استفاده کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا صورت گرفت. نتایج نشان داد که کمترین قطر ریشه ها، دارای کمترین درصد رطوبت (۴۶/۳۲ درصد) و بیشترین میزان گلیسیریزین (۱۸۷/۱ درصد) بود. همچنین، ریشه های برداشت شده در دی ماه در مقایسه با زمان های دیگر برداشت، دارای درصد رطوبت کمتر (۲۶/۲۲ درصد) و گلیسیریزین بیشتری (۱۱۲/۱ درصد) بودند.

Keywords:

شیرین بیان , گلیسیریزین , زمان برداشت , قطر ریشه