ارزیابی تاثیر تغییرات کاربری اراضی روی فرسایش و رسوب با استفاده از سنجش از دور و GIS (مطالعه موردی: حوضه کال آجی استان گلستان)

نقشه کاربری اراضی با استفاده از روش حداکثر احتمال تهیه شد. برای ارزیابی صحت نتایج، از داده های آموزشی استفاده شد. سپس مهمترین روش های ارزیابی صحت، شامل دقت کل و ضریب کاپای طبقه بندی استخراج شد که برای سالهای ۱۳۶۶، ۱۳۸۹ و ۱۳۹۸ به ترتیب، برای دقت کل ۹۵، ۹۸ و ۹۵ و ضریب کاپا ۹۳/۰، ۹۶/۰ و ۹۳/۰ درصد بود. نقشه های پهنه بندی شدت فرسایش و رسوب با استفاده از نقشه های کاربری اراضی حاصل، و عواملی شامل شیب، لیتولوژی، خاک و بارش با استفاده از روش EPM انجام شد. نتایج نشان داد که یکی از مهم ترین عوامل موثر در حوضه آبخیز کال آجی از بین رفتن پوشش گیاهی مرتعی و تبدیل آن به اراضی کشاورزی می باشد. با توجه به فرضیه مطرح شده، نقش تغییرات کاربری اراضی گیاهی در میزان و افزایش فرسایش و رسوب به صورت معناداری مشخص گردید، یعنی با تغییر کاربری به طبع فرسایش و رسوب نیز افزایش یافته است. علل افزایش مقدار رسوب در منطقه کال آجی توسعه سطوح کاربری اراضی کشاورزی و کاهش سطوح مرتعی در بین سال های ۱۳۶۶ تا ۱۳۹۸ به میزان ۸۳/۱۶ درصد نسبت به سال ۱۳۶۶ می باشد. این تغییرات نقش مهم مراتع و پوشش گیاهی حوضه آبخیز کال آجی کاسته و موجب افزایش میزان رسوب خروجی زیرحوضه ها گردیده است. بر اساس نتایج به دست آمده مجموع مقادیر رسوب ویژه مربوط به بازه زمانی ۱۳۶۶ (۴۳۵۳ مترمکعب) بوده که این میزان در سال ۱۳۹۸ به ۵۱۶۴ مترمکعب افزایش داشته است که نشان از تغییرات کاربری اراضی رخ داده در حوضه است.

Keywords:

فرسایش و رسوب , پوشش گیاهی/کاربری اراضی , EPM , GIS , کال آجی