اثر تنش خشکی و کود نیتروژنه آغازگر بر خصوصیات ریشه و عملکرد چهار ژنوتیپ نخود (Cicer arietinum L.)

تنش خشکی از مهمترین عوامل کاهش دهنده رشد ریشه و اندام های هوایی و عملکرد دانه در گیاهان زراعی میباشد. این تحقیق به منظور بررسی اثر تنش خشکی و کود نیتروژن آغازگر بر روی خصوصیات ریشه و عملکرد دانه چهار ژنوتیپ نخود انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای آبیاری شامل شاهد (آبیاری کامل)، آبیاری محدود (آبیاری در زمان کاشت و اوایل گلدهی) و تنش خشکی شدید (بدون آبیاری) در کرتهای اصلی قرار گرفتند. تیمارهای کود نیتروژن (۲۵ کیلوگرم در هکتار) و رقم شامل (شاهد) همراه با چهار رقم نخود آزاد، هاشم، ILC۴۸۲ و رقم محلی بیونیج بصورت فاکتوریل در کرتهای فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر تنش رطوبتی بر روی تعداد ریشههای فرعی، طول کل ریشهها، طول ریشههای اصلی، حجم ریشهها، وزن خشک ریشهها، نسبت ریشه به ساقه، تعداد گره، تراکم طول ریشهها و عملکرد دانه معنیدار شد. اثر تیمار کود نیتروژن فقط روی وزن خشک ریشهها، نسبت ریشه به ساقه، تعداد گره ها و عملکرد دانه معنیدار شد. بین ارقام نیز برای کلیه صفات بجز تراکم طول ریشهها در سطح احتمال یک درصد تفاوت معنیدار وجود داشت. با افزایش شدت تنش خشکی تمامی خصوصیات ریشه به جز نسبت ریشه به ساقه کاهش یافت. افزایش نسبت ریشه به ساقه در شرایط تنش خشکی میتواند گیاه را از کمآبی حفظ کند. با افزایش تنش خشکی و عدم مصرف کود نیتروژن عملکرد دانه کاهش یافت. رقم بیونیج در شرایط تنش شدید و عدم مصرف کود نیتروژن دارای بیشترین عملکرد دانه بود و بیشترین تعداد گره و همچنین بیشترین حجم ریشه و وزن ریشه مربوط به این رقم بود که از این نظر نسبت به سایر ارقام برتری داشت.

Keywords:

تنش خشکی , ریشه , عملکرد دانه , کود نیتروژن و نخود