مقایسه مضامین قلندری در آثار شیخ احمد جام و حافظ شیرازی
Publish place: Comparative Literature Study، Vol: 5، Issue: 18
Publish Year: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 144
This Paper With 26 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JOSTR-5-18_008
تاریخ نمایه سازی: 15 آبان 1402
Abstract:
قلندریه شاخهای از ملامتیه است که برخی از امور منافی دین و مذهب را برای قهر نفس، روا داشته و تاثیر زیادی در ادب پارسی برجا گذاشته است. عرفان ایرانی و اسلامی با زهد آغاز شد و در نقطهای با تصوف در آمیخت؛ آنگاه وارد مرحلهای شد که نوعی از ادبیاتش را ادبیات قلندری نامیدهاند. تاثیر افکار قلندری در شعر عرفانی فارسی از سنایی شروع شد و در حافظ به حد اعلای تکامل رسید. سرایندگان قلندریات از تمایلشان به عشق، قلندری و مستی و شور سخن گفتند و بر عالمان و اهل زهد خرده گرفتند. در قلندریات، واژگانی چون: تسبیح، خانقاه، خرقه، زهد، سجاده، صوفی، فقیه، مسجد، مدرسه و ... به سخره گرفته شده است و در مقابل، واژههایی چون: دیر مغان، مغ، مغبچه، می، میکده و ... کاربرد فراوان دارد. در این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی و ابزار کتابخانه ای، مفاهیم قلندری در دیوان حافظ و آثار منظوم و منثور احمد جام بررسی و مقایسه شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که حافظ و شیخ احمد جام، بیشتر از دیگران به موضوع ریاکاری اهل دین و شریعت تاکید کردهاند؛ زیرا مفاسدی که از این طریق در جامعه ایجاد می شود، بسیار وخیمتر از فساد دیگر اقشار است. همچنین، حافظ و شیخ جام، بر نکوهش نفسپرستی و دوری گزیدن از دنیا و عادتهای نفسانی تاکید کردهاند. گستردگی نظرات قلندری حافظ شامل مسائل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و دینی می شود؛ ولی احمد جام به ویژگی های سیاسی جامعه خود اشارهای نکرده است.
Keywords:
Authors
جان محمد افرازی
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران
حمید طبسی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران
ابوالقاسم رادفر
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران