بررسی تطبیقی حکمت های عملی در دیوان دعبل خزاعی و ناصرخسرو
Publish place: Comparative Literature Study، Vol: 1، Issue: 1
Publish Year: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 68
This Paper With 26 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JOSTR-1-1_004
تاریخ نمایه سازی: 15 آبان 1402
Abstract:
در حوزه مسائل حکمی، میان شاعران عرب و فارسیزبان قرابت فکری وجود دارد که این امر، ناشی از ریشههای دینی مشترک است. از این بین، دعبل خزاعی و ناصرخسرو، به عنوان دو شاعر شیعهمذهب، تحت تاثیر منابع اصیل اسلامی، به حکمتهای عملی (شامل بایدها و نبایدهای اخلاقی) توجه ویژهای نشان دادهاند. بررسیها نشان میدهد که در میان بایدهای اخلاقی مواردی چون «خردگرایی و علمآموزی»؛ «سخاوت و دهش»؛ «همنشین صالح و نیکو» و «بردباری و صبر» برجسته بوده است. همچنین، نبایدهای اخلاقی مشترک در دیوان دو شاعر، عبارت است از: «دنیاستیزی»؛ «غرور و فخرفروشی»؛ «حسدورزی»؛ «خلف وعده و پیمانشکنی» و «عیبجویی». دیدگاه دعبل و ناصرخسرو در ارتباط با آموزههای «خردگرایی و علمآموزی» و «دنیاستیزی» با وجود نزدیکی، تفاوتهایی هم دارد. ناصر به نیت آگاهیبخشی به مردمی که تحت تاثیر تبلیغات دروغین خلافت عباسی در گمراهی بودند، بر کارکردهای اجتماعی، سیاسی و اخلاقی علم و عقل تاکید ورزیده، اما دعبل، تنها به وجه تعلیمی آن اشاره کرده است. همچنین، نگاه دعبل به دنیا و مظاهر آن، دووجهی (مثبت و منفی) و رویکرد ناصرخسرو تکبعدی (منفی) است. شیوه بیان حکمتهای عملی در دیوان ناصرخسرو، غالبا صریح و در اشعار دعبل، مستقیم و غیرمستقیم است.
Keywords:
Authors
رضا جلیلی
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی نیشابور، نیشابور، ایران.
مهدی نوروز
گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نیشابور، نیشابور، ایران.