روش های ارزیابی کروماتین اسپرم در ناباروری

بهاره نیکوزر ، نگین کاظمی ، عباس کیانی اصفهانی ، محمدحسین نصر اصفهانی ، مرضیه تولائی*  یکی از رخدادهای اصلی اسپرمیوژنز جایگزینی هیستون ها با پروتئین های کوچکی به نام «پروتامین» است. این پدیده منجربه تراکم کروماتین در هسته اسپرم و محافظت از آن در برابر آسیب های احتمالی می شود. امروزه تست هایی مانند رنگ آمیزی آنیلین بلو (AB)، تولویدین بلو (TB) و رنگ آمیزی کرومایسین (CMA۳) A۳ بر اساس ویژگی های مختلف برای ارزیابی تراکم کروماتین اسپرم استفاده می شود. برای ارزیابی قطعه قطعه شدن DNA در اسپرم، چندین تست نظیر ۸-هیدروکسی-۲-دئوکسی گوانوزین (۸-OHdG)، TUNEL ، Comet ، SCSA ، SCD و  Acridine orange معرفی شده است که به طور مستقیم و غیرمستقیم آسیب DNA را ارزیابی می کنند. مقاله های منتشر شده توسط محققان در پایگاه های Pubmed و Google scholar و نیز کتب مرتبط از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۲ بر اساس کلید واژه های ۸-OHdG ، TUNEL، Comet ، SCSA ، SCD وAcridine orange  جمع آوری و مورد بررسی قرار گرفتند. تا به حال مقالات متعددی در سطح درمان و تحقیقات بر روی تست های کروماتین اسپرم انجام شده است؛ اما تعداد موارد بررسی شده تاکنون کم بوده و همچنین در مطالعات گوناگون از نمونه های متفاوت اسپرمی استفاده شده و حد آستانه در تست های مختلف، متفاوت بوده است. در ویرایش ششم کتاب WHO به این موضوع پرداخته شده است که هر آزمایشگاه حد آستانه مشخص خود را دارد. لذا در این مقاله مروری، روش های رایج ارزیابی بسته بندی کروماتین و آسیب DNA معرفی شده و مزایا و معایب هر یک از این تست ها بر اساس آخرین دستاوردها در زمینه ناباروری مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

Keywords:

Male Infertility , Spermatozoa , DNA Fragmentation , Aniline Blue , ۸-Hydroxy-۲'-Deoxyguanosine , Chromomycin A۳ , TUNEL , Comet Assay , ناباروری مردان , اسپرم , تراکم کروماتین , قطعه قطعه شدن DNA , آنیلین بلو , ۸- هیدروکسی ۲- دئوکسی گوانین , کرومومایسینA۳ , TUNEL , Comet Assay