شناسایی و پهنه بندی مناطق سیل خیز با استفاده ازGIS-AHP (مطالعه موردی: شهرستان دیر، استان بوشهر)

شناخت مناطق سیل خیز با هدف کنترل خسارات ناشی از آن، ذخیره رواناب و افزایش ذخایر آب زیرزمینی از اهمیت بالایی برخوردار است. در این راستا می توان با استفاده از روش های پیشرفته مکانی، مناطق سیل خیز را شناسایی و نتایج آن را در برنامه ریزی های مدیریت شهری بکار برد. هدف از مطالعه حاضر شناسایی مناطق مستعد سیلاب و پهنه بندی پتانسیل سیل خیزی شهرستان دیر در استان بوشهر با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی در محیط  GISاست. بدین منظور براساس مهمترین عوامل موثر در ایجاد سیلاب از قبیل ارتفاع، شیب، فاصله از رودخانه، تراکم آبراهه، زمین شناسی، کاربری اراضی، جهت شیب، رواناب و بارندگی و وزن دهی آنها، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده گردید. پس از تهیه نقشه های وزن دهی شده و تحلیل معیارها، با همپوشانی لایه هایی که به عنوان عوامل موثر در سیلاب ذکر گردید، نقشه پهنه بندی سیل در شهرستان دیر تهیه و ارایه گردید. براساس نتایج حاصله، امتداد ارتفاعات شمالی، شمال شرقی تا شرق شهرستان دیر و ارتفاعات میانی شهرستان و مرکز آن، پتانسیل سیل خیزی بالایی دارد. نتایج نشان داد از ۲۳۰۶ کیلومتر مربع کل مساحت منطقه مورد مطالعه، ۲۰۴ کیلومتر مربع در طبقه آسیب پذیری بسیار کم (۸/۸ درصد)، ۵۶۳ کیلومتر مربع در طبقه آسیب پذیری کم (۲۴ درصد)، ۶۹۴ کیلومتر مربع در طبقه آسیب پذیری متوسط (۵/۳۰ درصد)، ۵۸۳ کیلومتر مربع در طبقه آسیب پذیری زیاد (۲/۲۵ درصد) و ۲۶۲ کیلومتر مربع در طبقه آسیب پذیری بسیار زیاد (۵/۱۱ درصد) قرار دارد. با توجه به اینکه بیش از ۵۰ درصد مساحت منطقه دارای خطر پتانسیل سیل خیزی متوسط تا زیاد است و نواحی با خطر بسیار زیاد هم مساحت قابل توجهی از منطقه را تشکیل داده است، لذا ضروری است مناطق مستعد سیل، کانون توجه برنامه ریزی های کلان مدیریت شهری قرار گیرد.

Keywords:

سیل , پهنه بندی , رواناب , تحلیل سلسله مراتبی