بررسی ابریشم بافته های کاشان در موسسه هنر شیکاگو و موزه متروپولیتن

ابریشم بافته های کاشان بخشی از هویت کهن دست بافته های نفیس ایران است. اوج رونق این محصولات به دوره صفوی و تحت حمایت دربار و توسعه کارگاه های پارچه بافی و فرش بافی بازمی گردد. کاشان با تمدن کهن سیلک، حضور هنرمندان نساج، و موقعیت جغرافیایی آن، به عنوان گذرگاه تبادلات تجاری نقش مهمی در تهیه منسوجات ایران دارد. توانایی بافندگان کاشان در پارچه بافی و تولید قالی های ظریف ابریشمی در دوره های متعدد، سبب گردید که بافته های بومی این منطقه به عنوان بخشی از میراث ملموس فرهنگ و هنر این دیار شناخته شوند. در بررسی پارچه های ابریشمی موسسه هنر شیکاگو و گنجینه عظیم بافته های ایران در موزه متروپولیتن، دست بافته های ابریشمی کاشان به وفور یافت می شود. این مسئله که محصولات جایگزین ارزان قیمت و گران قیمت بودن تامین مواد اولیه برای بافت منسوجات ابریشمی سبب رکود فرهنگ سنتی ابریشم بافی شد، شناسایی روش های بافت و نمونه پارچه های تولیدشده، بستری برای بازخوانی اهمیت دانش بومی بافته ها خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی ویژگی های پارچه های ابریشمی کاشان در موسسه هنر شیکاگو و قالی و پارچه های ابریشمی موزه متروپولیتننجام شده است. داده های پ‍ژوهش به روش کتابخانه ای و دیجیتالی جمع آوری گردید و روش پژوهش، توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش مشتمل بر ۲۴ نمونه منسوج ابریشمی کاشان است. نتایج نشان می دهد در بافت پارچه های موسسه هنر شیکاگو، ترکیب ابریشم با زر و سیم کاربرد دارد و نقوش واگیره های متاثر از عناصر طبیعی است. منسوجات ابریشمی موزه متروپولیتن شامل قالی و پارچه است. مساحت قالی ها تا ۶ متر مربع و با نقوش گرفت وگیر و لچک و ترنج متعلق به دوره صفوی بوده اند. نگاره های پارچه ها به اشکال انسانی، حیوانی و گیاهی و با نخ های ابریشمی رنگین بافته شده اند. تنوع نقوش و روش های بافت پارچه قابل ملاحظه است و می تواند الگویی در تداوم حیات دست بافته های ابریشمی کاشان باشد.

Keywords:

پارچه های ابریشمی و زربافت , قالی , موسسه هنر شیکاگو , موزه متروپولیتن