برآورد و بررسی تداخل حریمی چاه های بهره برداری جهت شناسایی مناطق آسیب پذیر آبخوان (مطالعه موردی: آبخوان سنجابی کرمانشاه)

در شرایط اقلیمی کشور، با توجه به حجم عظیم برداشت از منابع آب زیرزمینی توسط چاه ها و نیز با در نظر گرفتن تعداد چاه هایی خصوصا در سنوات اخیر حفر گردیده، محاسبه حریم به منظور اعمال مدیریت صحیح بر حفظ و بهره برداری بهینه از منابع آب زیرزمینی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا یکی از مسائل که دست اندرکاران حفاظت از آب های زیرزمینی را به خود مشغول کرده، تراکم و نزدیکی چاه های بهره برداری از یک سو و اضافه برداشت توسط بهره برداران از سوی دیگر می باشد. از این رو؛ در این تحقیق، در ابتدا تابع چاه حل ریاضی گردیده و شعاع تاثیر هر یک از چاه ها در دو حالت اعمال دبی اصلاحی (بر اساس سطح زیر کشت) و دبی پروندهای (دبی پروانه بهره برداری) بدست آمد. سپس نقشه شعاع تاثیر کل چاه های محدوده ترسیم و سپس نواحی دارای تداخل حریمی مشخص و ترسیم گردید. بر اساس نتایج بدست آمده متوسط دبی آبکشی کل چاه های بهره برداری در حالت دبی اصلاحی و پرونده ای به ترتیب ۳۷/۱۸ و ۱۴/۱۱ l/s محاسبه گردید که نتیجه این تفاوت دبی آبکشی در اختلاف کل مساحت تداخل حریمی به میران ۳۰ درصد (۶/۱۱۶ کیلومتر مربع) بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد در خوشبینانه ترین حالت، قریب ۲۰% از کل مساحت آبخوان دارای تداخل حریمی می باشد. این مسئله باعث میشود هنگام بهره برداری همزمان از چاههای همجوار، مخروطهای شدید افت ایجاد شده و آبخوان تحت استرسهای غیرمعمول قرارگیرد که در طولانی مدت موجب ایجاد افت دائمی و ماندگار در آبخوان و در بلند مدت منتج به فرونشت زمین گردد.

Keywords:

منابع آب زیرزمینی , اضافه برداشت , تداخل حریم , چاه های بهره برداری کشاورزی , آبخوان روانسر-سنجابی