ارزیابی شکاف عملکردی لاین ها و ارقام گندم دوروم در شرایط تحقیقاتی و مزارع زارعین

بررسی عملکرد گندم دیم در استان کرمانشاه طی سال های ۱۳۶۳ تا ۱۳۹۲ نشان می دهد که تغییر محسوسی که نشان دهنده یک روند رو به رشد باشد مشاهده نمی شود و طی این سال ها عملکرد گندم دیم بین ۶۰۰ تا ۱۴۰۰ کیلوگرم در نوسان بوده است. بررسی ظرفیت قابل حصول و واقعی عملکرد، تعیین فاصله بین این دو (Yield gap) و شناسایی عوامل محدودکننده دستیابی به عملکرد قابل حصول و توسعه راهبردهای مناسب می تواند به بهبود عملکرد ارقام زراعی کمک نماید. در این رابطه تعداد ۱۲ ژنوتیپ گندم شامل نه لاین اصلاحی گندم دوروم، یک رقم جدید گندم دوروم بنام ساجی و دو رقم محلی گندم نان (سرداری) و دوروم (زردک) به عنوان شاهد در یک طرح بلوک های کامل تصادفی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم سرارود و شرایط زارعین در سه منطقه دالاهو، سرفیروزآباد و حمیل در استان کرمانشاه در سال زراعی ۸۹-۱۳۸۸ مورد بررسی قرار گرفتند. بررسی عملکرد ژنوتیپ ها نشان داد که رقم جدید ساجی در هر چهار منطقه، عملکردی بیشتر از میانگین دو رقم محلی (سرداری و زردک) داشت و بسته به منطقه از ۴۲ تا ۱۹۸ درصد افزایش عملکرد نسبت به میانگین شاهدها نشان داد. برخی از ژنوتیپ ها در مناطق مختلف (بجز در منطقه دالاهو) نیز عملکرد بیشتری از رقم ساجی تولید کردند که در میان آن ها ژنوتیپ شماره ۸ در دو منطقه (حمیل و سرارود) از ساجی برتر بودند و بقیه ژنوتیپ ها فقط در یک منطقه از ساجی عملکرد بیشتری داشتند. مقایسه عملکرد ژنوتیپ ها در ایستگاه تحقیقاتی با شرایط زراعین نشان داد که از ۳۵ تا ۸۰ درصد بسته به مناطق کاهش عملکرد نسبت به ایستگاه تحقیقاتی وجود دارد. با توجه به اینکه رقم جدید گندم دوروم ساجی در بیشتر مناطق نسبت به لاین های اصلاحی گندم دوروم دارای برتری عملکرد بود می توان اظهار داشت که در حال حاضر این رقم در مناطق مختلف استان دارای برتری است، توسعه کشت این رقم یکی از راهکارها می باشد.

Keywords:

شرایط زارعین , عملکرد قابل حصول , عملکرد واقعی و گندم دیم