اثر درآمدهای نفتی بر رابطه علی توسعه مالی-رشد اقتصادی در ایران

ارتباط میان عملکرد بخش واقعی و بخش مالی توجه مطالعات بسیاری را به خود معطوف کرده است. با این وجود، در حالی که اجماعی نسبی میان اقتصاددانان درباره اثر مثبت توسعه مالی بر رشد اقتصادی وجود دارد، رابطه علی بین این دو هنوز محل مجادلات بسیاری است. به علاوه در غالب مطالعات رابطه توسعه مالی و رشد اقتصادی بدون توجه به عوامل پیرامونی موثر بر آنها مورد بحث قرار گرفته است. به همین دلیل، مطالعات اندکی به بررسی اثر نفت بر عملکرد بازارهای مالی پرداختهاند. مقاله حاضر تلاش میکند تا با مطالعه اثر درآمدهای نفتی بر رابطه علیت توسعه مالی و رشد اقتصادی، پاسخی به تفاوت رابطه علی مالی-رشد در کشورهای وابسته به منابع نسبت به کشورهای توسعهیافته دارای اقتصادهای تولیدمحور ارائه دهد. این مقاله با بکاگیری الگوی تصحیح خطای برداری به انجام آزمون علیت سهمتغیره میان رشد اقتصادی و شاخصهای منتخب توسعه مالی و نیز شاخص چندبعدی توسعه مالی (که با استفاده از روش تجزیه مولفههای اصلی استخراج شده است)، با لحاظ نمودن شاخص سهم درآمدهای نفتی از درآمدهای دولت در الگو طی سالهای ۱۳۵۲ تا ۱۳۸۹ میپردازد. یافتههای این تحقیق گویای آن است که بر خلاف نتایج آزمون علیت دومتغیره که علیت معکوس از رشد به توسعه مالی را نشان میدهد، نتایج آزمون علیت سهمتغیره این حالت انفعالی را در مورد برخی از شاخصهای توسعه مالی رد کرده و در مورد سایر شاخصها نشان میدهد که این رابطه علی یکطرفه در حضور درآمدهای نفتی تضعیف میشود.

Keywords:

توسعه مالی , بازارهای مالی , نفت , رشد اقتصادی , آزمون علیت