۴۵ سال تجربه مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه در جمهوری اسلامی ایران فرصت ها، چالش ها و نقشه راه آینده

چکیده زمینه و هدف: این مقاله ۴۵ سال تجربه ایران را در توسعه مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه بیان می کند و به فرآیند توسعه این مراقبت ها در ایران می پردازد. علاوه عواملی را که موجب رشد کمی و کیفی آن شده است بر می شمارد و به فرصت ها و چالش های پیش رو می پردازد و نقشه راه را برای آینده ترسیم می کند. روش: با روش مرور کتابخانه ای و ثبت تجربیات افراد خبره و استفاده از منابع علمی موجود مطالب جمع آوری شده است. یافته ها: از نکات مثبت و فرصت های موجود در ابتدای امر، بومی بودن کارکنان به خصوص بهورزان، سیاست گذاری برپایه شواهد علمی، آموزش مبتنی بر نیاز، ارائه خدمات به صورت فعال، نظام آماری مناسب و ساده، حمایت سازمان های بین المللی، داشتن نقشه راه برای توسعه کمی و کیفی برنامه با ملاحظه شرایط اکولوژیک هر منطقه، استفاده از ظرفیت کمی و علمی دانشگاه های علوم پزشکی در تامین منابع انسانی مورد نیاز و اعتلای کیفیت خدمات، تعهد بالای سیاسی و هدایت و نظارت مطلوب به خصوص در دهه اول انقلاب، است که منجر به بهبود چشمگیر شاخص های سلامت به خصوص در کاهش مرگ ومیر مادران و کودکان، ریشه کنی، حذف یا کنترل بیماری های واگیردار، کاهش میزان باروری کلی و افزایش امید زندگی شده است. درخصوص نکات منفی و چالش ها، عدم اجرای برنامه پزشکی خانواده، شکل نگرفتن نظام ارجاع به صورت کامل، عدم تغییر به هنگام در ساختار و برنامه ها براساس نیاز جامعه، عدم استفاده کامل از فناوری اطلاعات در نظام آماری، تغییر در رویکردها با تغییر دولت ها و مدیران،کم رنگ بودن برنامه های مشارکت های مردمی و ضعف در همکاری های بین بخشی می توان اشاره کرد. در این راستا پیشنهادهایی به عنوان نقشه راه برای آینده درجهت توسعه مراقبت های بهداشتی درمانی ارائه شده است. بحث و نتیجه گیری: در مجموع مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه در جمهوری اسلامی ایران با تحقیق شکل گرفت در سایه تعهد سیاسی و برنامه ریزی خوب به خصوص در روستا رشد کرد، لیکن اینک نیاز به بازسازی جدی دارد تا آنچه به دست آمده است از دست نرود.

Keywords:

Primary Health Care , Quantitative and Qualitative Development , Iran , مراقبت های بهداشتی درمانی اولیه , رشد کمی و کیفی , ایران