درآمدی بر نوآوریهای فقهی - اصولی آخوند خراسانی

مجتهدان و فقیهان بزرگ، از نوآوران اصولی و فقهی، به عنوان مفاخر فکری و علمی یاد میکنند و قدرت فهم جدید و برداشت نو از دلیلهای شرعی را، نشانه نبوغ و فکر سرشار اندیشه وران نوآور میشمرند. کشف مطالب جدید و برداشت از متون و نصوص دینی و گشودن باب تازه بر روی مسائل اسلامی و... نشانه اقتدار فکری و توان فقهی و مایه افتخار و فخر علمی نوآوران است. نواندیش دینی، باید به طور ریشهای با متون دینی که برگرفته از روایت، قرآن، سنت، عقل و اجماع است، آشنا باشد. در غیر این صورت، مطالبی که ارائه میکند، درخور اعتنای جدی، اثربخشی و فراگیری نخواهد بود. آخوند خراسانی، نمونه کاملی از نواندیشان دینی است. با بررسی دورههای اخیر فقهی و اصولی در مییابیم در یک قرن اخیر، بیشتر صاحب نظران و مراجع بزرگ از تربیت یافتگان کرسی درس ایشان، به شمار میآیند. با جستوجو در آثار بزرگان علم فقه و اصول و همچنین آثار و تالیفات آخوند خراسانی، نمونههای فراوانی از نوآوریهای اصولی و فقهی وی مشاهده میشود، که هر کدام در جایگاه خود افقهای جدیدی را پیش روی عالمان و فقیهان گشوده است. این نوآوریها، سبب شده که با گذشت نزدیک به یک قرن، هنوز کتاب کفایه الاصول ایشان متن درسی حوزههای علمیه باشد. در این نوشتار به اختصار، به برخی نوآوریها و دیدگاه منحصر به فرد ایشان با توجه به اهمیت و کاربرد آن نظیر: استفاده از فلسفه در هندسه نظری اصول فقه، ایجاز و شیوایی و تببین بخشی دیگر از نوآوریهای وی درمباحث نظری اصول فقه، به همراه دلایل و دستاوردهای آن اشاره میگردد.

Keywords:

آخوند خراسانی , نوآوری , فقه , اصول فقه , کفایه الاصول