بررسی آلودگی مایکوتوکسین ها و فلزات سنگین در نمونه های برنج استان مازندران با HPLC و طیف سنجی جذب اتمی

برنج منبع اصلی کربوهیدرات و ماده غذایی اصلی در رژیم غذایی خانوارهای ایرانی به شمار می رود. این محصول مستعد آلودگی به آلاینده های مختلف ازجمله مایکوتوکسین ها و فلزات سنگین می باشد. تجمع این ترکیبات سمی در بدن منجر به ایجاد بیماری های مختلف می گردد. اثر مضر مایکوتوکسین ها بر اندام های مختلف بدن انسان و حیوانات شدید بوده و ضرر و زیان های اقتصادی ناشی ار آنها نیز وسیع می باشد. در این تحقیق، ۴۰ نمونه برنج در استان مازندران جمع آوری شد و از نظر میزان آلودگی به مایکوتوکسین ها (آفلاتوکسین های B۱ و آفلاتوکسین توتال، اکراتوکسین A، زیرالنون و داکسی نیوالنول) و فلزات سنگین (سرب، آرسنیک و کادمیوم) مورد بررسی قرار گرفتند. میزان مایکوتوکسین ها توسط دستگاه HPLC و خالص سازی با ستون ایمونوافینیتی (خالص سازی داکسی نیوالنول با ستون فاز جامد) انجام شد. اندازه گیری آرسنیک با دستگاه بیناب سنجی جذب اتمی بر مبنای تولید هیدرید و برای اندازه گیری کادمیوم و سرب از روش طیف-سنجی نوری جذب اتمی با کوره گرافیتی استفاده شد. نتایج نشان داد میانگین آفلاتوکسین های B۱ و آفلاتوکسین توتال، اکراتوکسین A، زیرالنون و دئوکسی نیوالنول به ترتیب ۰۲۷/۰، ۳۶/۰، ۷۴/۲۷، ۷۰/۱۳ و ng/g ۴/۵۵ بود. سرب در هیچ یک از نمونه ها مشاهده نشد و میانگین غلظت کادمیوم و آرسنیک به ترتیب ۴۸/۰ و mg/kg ۷۷/۲۱ بود. به طور کلی، نمونه ها از نظر همه مایکوتوکسین ها به استثنای اکراتوکسینA (در ۲۵ % نمونه ها) در محدوده مجاز تعیین شده توسط استاندارد ملی ایران بودند. با این وجود، ۷۵ % و ۱۵ % نمونه ها به ترتیب از نظر آرسنیک و کادمیوم بالاتر از حد مجاز تعیین شده بودند.

Keywords:

برنج , آفلاتوکسین , اکراتوکسین , زیرالنون و دئوکسی نیوالنول , فلزات سنگین