ارزیابی تاثیر سامانه پیوسته پرتودهی فرابنفش بر ویژگی های کیفی آب لیمو

در پژوهش حاضر پرتودهی فرابنفش برای فرآوری آب لیمو مورد استفاده قرار گرفت. سامانه طراحی شده تابش فرابنفش دارای پنج عدد لامپ UV-C بود و عمل پرتودهی بر مبنای فاصله لامپ ها (۱۰، ۲۰ و ۳۰ سانتی متر) از لایه سیال و همچنین زمان گردش (۱۰، ۲۰ و ۳۰ دقیقه) آب لیمو در سامانه انجام شد. نمونه پرتودهی نشده نیز به عنوان تیمار شاهد در نظر گرفته شد. نمونه های شاهد و پرتودهی شده در بطری های پلی اتیلنی تیره رنگ پر شدند و در دمای محیط به مدت ۹۰ روز نگه داری شدند. بلافاصله بعد از پرتودهی و طی دوره نگه داری شاخص هایی از قبیل pH، اسیدیته، مواد جامد محلول، محتوای اسید آسکوربیک، شاخص های رنگ (L*، a* و b*)، میزان قهوه ای شدن و ویژگی های حسی بررسی شدند. شاخص های pH، اسیدیته و مواد جامد محلول روند مشخصی نشان ندادند. نتایج نشان داد از میان شاخص های رنگ، شاخص L* به صورت معنی داری در طی دوره نگه داری کاهش یافت، اما شاخص های a* و b* در طی دوره نگه داری به صورت معنی داری افزایش یافتند که میزان این تغییرات در نمونه های پرتودهی شده از فاصله ۱۰ سانتیمتری بیشتر بود. همچنین پرتودهی سبب کاهش قابل توجه محتوای اسید آسکوربیک نمونه های پرتودهی شده از فاصله ۱۰ سانتی متری در مقایسه با نمونه های دیگر و شاهد گردید. اما، میزان قهوه ای شدن نمونه های پرتودهی شده از فاصله ۱۰ سانتی متری به صورت معنی داری کمتر از نمونه های پرتودهی شده از فاصله ۲۰ و ۳۰ سانتی متری بود. امتیاز ارزیاب ها نیز نشان داد پرتودهی و نگه داری سبب تغییر ویژگی های کیفی آب لیمو گردید. امتیاز ارزیاب ها، پذیرش بیشتر نمونه های پرتودهی شده از فاصله ۲۰ و ۳۰ سانتی متری را در مقایسه با نمونه های پرتودهی شده از فاصله ۱۰ سانتی متری نشان داد. به طور کلی، بواسطه تاثیر مخرب تابش فرابنفش بر محتوای اسید آسکوربیک، سامانه طراحی شده در این پژوهش برای فرآوری آب لیمو پیشنهاد نمی گردد.

Keywords:

Lemon juice , Ultraviolet radiation , Quality characteristics , Shelf life , آب لیمو , پرتودهی فرابنفش , خواص کیفی , زمان ماندگاری