کاربرد فن آوری ریزآرایه ها در نماتدشناسی گیاهی

چاره گانی  ح. ۱۳۹۴. کاربرد فن آوری ریزآرایه ها در نماتدشناسی گیاهی. دانش بیماری شناسی گیاهی ۵(۱):۸۹-۷۶. در طی یک واکنش سازگار، نماتدهای مولد غده ریشه (Meloidogyne spp.) با تحریک تولید سلول های غول آسای چند هسته ای منجر به ایجاد تمایز در ریشه گیاه میزبان می گردند. رشد و تکثیر بیش از اندازه سلول های اطراف سلول های غول منجر به تولید غده روی ریشه گیاه میزبان می شود. مطالعات مختلف نشان داده که تغییرات حاصل در سلول های ریشه و تولید مکان های تغذیه ای با کارکرد و شکل اختصاصی، نیازمند ایجاد تغییرات در میزان بیان تعداد زیادی از ژن ها درون سلول های میزبان می باشد. روش های قدیمی بررسی تغییرات در میزان بیان ژن ها، شامل تفاوت در بیان ژن ها در سلول های سالم و آلوده، ردیابی ژن های مشخص با استفاده از نشانگر GUS یا استفاده از روش دورگ سازی در محل و روش به دام اندازی راه انداز ژن، نشان داده اند که درون سلول های غول آسا در مقایسه با بافت های سالم ریشه در حدود ۵۰ ژن گیاهی افزایش بیان و ۱۰ ژن کاهش بیان پیدا می کنند. فن­آوری ریزآرایه این امکان را به محققین می دهد که در یک مرحله آزمایش، تغییرات در بیان تعداد بسیار زیادی از ژن ها در همکنش گیاه-نماتد را مورد بررسی قرار دهند. ریزآرایه DNA مجموعه ای از نقاط میکروسکوپی DNA روی یک بستر جامد می باشد. هر کدام از نقاط DNA شامل ۱۲-۱۰ مول از یک توالی DNA مشخص به نام پروب می باشد که می تواند تکه کوچکی از یک ژن باشد که با cDNA یا cRNA استخراج شده از نمونه مورد بررسی (نمونه هدف) هیبرید شود. پروب-هدف هیبرید شده معمولا بوسیله هدف نشاندار شده با رنگ های فلورسانت یا نقره ردیابی و تشخیص داده می شود.

Keywords:

Microarray , Gene , Plant , Nematode , Meloidogyne , ریزآرایه , ژن , گیاه , نماتد , Meloidogyne