بررسی روند مکانی شاخص های کیفی آب در حوضه رودخانه های کن و کرج

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت مصارف مختلف آب، هدف این مطالعه بررسی روند مکانی کیفیت آب رودخانه های کن و کرج با استفاده از سه شاخص NSFWQI، IRWQIsc و WQI است. مواد و روش ها: اطلاعات پارامترهای کیفی آب از ۲۰ ایستگاه پایش رودخانه های کن و کرج طی سال های ۱۳۹۱-۱۳۹۲ جمع­آوری و کیفیت آب دو رودخانه با سه شاخص کیفی نام برده محاسبه شد. برای محاسبه شاخص های NSFWQI و IRWQIsc از پارامترهای TDS، FC، EC، نیترات، کدورت و برای محاسبه شاخص WQI از پارامترهای TDS، نیترات و سولفات استفاده شد. پارامترهای موردمطالعه با استانداردهای مصرف شرب مقایسه شد. ایستگاه­های پایش با تحلیل خوشه ای گروه بندی شدند و در نهایت، الگوی مکانی تغییر پارامترها و شاخص های کیفی آب توسط نرم افزار ArcGIS مشخص شد. یافته ها: کیفیت آب رودخانه های کن و کرج طبق شاخص NSFWQI به ترتیب در محدوده آب های با کیفیت بد و متوسط، طبق شاخص IRWQISC به ترتیب در محدوده آب های با کیفیت بسیار بد و نسبتا خوب و طبق شاخص WQI در محدوده آب های با کیفیت خوب قرار داشت. همچنین آب رودخانه­ ها در بالادست حوضه از نظر کیفیت با توجه به شرایط متوسط NSFWQI و خوب IRWQISC، برای شرب و کشاورزی مناسب بود. به هرحال، آب پایین دست دو رودخانه آلوده بود. نتایج گروه بندی نیز نشان داد که با حرکت از بالادست به پایین ­دست رودخانه ­ها، کیفیت آب کاهش می­ یابد. نتیجه گیری: تحلیل روند مکانی پارامترهای کیفی آب در امتداد رودخانه ها نقش بسیار مهمی در شناسایی تغییر مکانی کیفیت آب داشت. همچنین، دسترسی به آب سالم بستگی به مکان های جغرافیایی و وضعیت توپولوژیکی در سراسر حوضه داشت.

Keywords:

Water Quality , Cluster Analysis , Spatial Trend , GIS , کیفیت آب , تحلیل خوشه ای , روند مکانی , سامانه اطلاعات جغرافیایی