رابطه کیفیت حکمرانی با سلامت در کشورهای منطقه جنوب غربی آسیا

مقدمه: نقش حکمرانی خوب به عنوان عامل کلیدی برای اثربخشی توسعه در سالهای اخیر شناخته شده و بر آن تاکید شده است. این مورد بحث می شود که صرفا تخصیص منابع عمومی برای کالاها و خدمات مناسب ممکن است به پیامدهای مناسب در این بخش نینجامد. اگر نهادهای بودجه ای که دربرگیرنده تدوین بودجه، اجرا و نظارت هستند نقص داشته باشند. به گونه ای که صرفا تخصیص منابع بودجه ای برای کالاها و خدمات مناسب باشد، ممکن است به پیامدهای مثبت در بخش سلامت نینجامد. به عبارتی حکمرانی عامل تعیین کننده اثربخشی مخارج عمومی است. مطالعات نشان داده است که حکمرانی منجر به بهتر شدن پیامدهای توسعه می شود. به گونه ای که رابطه خیلی نزدیکی بین حکمرانی و گسترش وسیع شاخصهای بخش سلامت ازجمله نرخ مرگ ومیر نوزادان و مادران، امید به زندگی در بدو تولد و سالهای تحصیل و غیره وجود دارد. با توجه به وضعیت نامناسب خدمات بهداشتی و درمانی در کشورهای درحال توسعه به دلیل مدیریت نامناسب سیاستهای دولت در این بخش، سرمایه گذاری کم در بخشهای اجتماعی از قبیل بهداشت و درمان، هدف اصلی این تحقیق «بررسی تاثیر شاخص کیفیت حکمرانی بر شاخصهای بخش سلامت طی دوره ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۴ برای کشورهای منطقه جنوب غربی آسیا» است. مدیریت بودجه ای ضعیف یکی از دلایل متعددی است که دولتها در کشورهای درحال توسعه، مخارج عمومی خود را به طور کارا در جهت ارائه خدمات انجام نمی دهند. پیشنهاد منطقی بدین صورت است؛ مدیریت منابع عمومی برای ارتقای مولفه های بخش سلامت، آموزش بهتر، پرسنل ماهرتر، کار کردن در یک محیط سازمانی با یک سیستم انگیزشی که باعث کاهش مالیاتها شود و کارایی هزینه را ارتقاء دهد به گونه ای که بسیاری از مطالعات اثرات فساد و نهادها را به طورکلی روی متغیرهای دیگر ازجمله رشد اقتصادی، سرمایه گذاری عمومی و زیرساختهای اجتماعی می پردازد. می توان گفت که شاخصهای حکمرانی (مشتمل بر شفافیت و پاسخگویی، ثبات سیاسی، عدم خشونت و تروریسم، اثربخشی دولتی، کیفیت قوانین و مقررات، حاکمیت قانون و کنترل فساد) دارای تاثیر منفی قوی روی نرخ مرگ ومیر است. روش: از روش داده های تابلویی و نرم افزار استاتا ۱۲ برای تخمین داده ها و اطلاعات استفاده است. پژوهش حاضر مطالعه ای بین کشوری بوده و با توجه به اینکه داده های حکمرانی از سال ۱۹۹۶ میلادی منتشر شده است، دوره مورد مطالعه محدود به تعداد سالهایی است که نمی توان از اقتصادسنجی سری زمانی استفاده کرد. ازاین رو برای تخمین مدل از روش اقتصادسنجی داده های ترکیبی (پانل داده ها) استفاده می شود. همچنین تخمین داده های سری زمانی طی دوره ۲۱ ساله ۲۰۱۵-۱۹۹۶ با استفاده از نرم افزار استاتا ۱۲.انجام شد. تخمین داده ها به روش داده های تابلویی مزایایی فراتر از روش صرف برش مقطعی دارد. به گونه ای که کار کردن با پانل اجازه می دهد که به حساب می آید که چگونه حکمرانی روی سلامت در طول زمان در میان یک کشور ممکن است روی عملکرد سیستم مراقبت سلامت کشور دیگر تاثیر داشته باشد. منفعت داده های تابلویی، بیشتر نمودن درجه آزادی به وسیله اضافه نمودن تغییرپذیری بعد سری زمانی است. بر مبنای دلایل اقتصادی و اقتصادسنجی، در دسترس بودن داده ها و مطالعات گذشته روی پیامدهای بخش بهداشت در اینجا برازش بر اساس مدل اثرات ثابت انجام شد. همچنین داده ها از یک نمونه از ۲۳ کشور آسیای جنوب غربی استفاده شد. داده های سالانه برای هر کشور برای دوره زمانی پوشش در بر گرفته شده از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۴ جمع آوری شده است. معیار برای انتخاب کشورها بر مبنای در دسترس بودن داده ها بوده است. داده های حکمرانی از شاخص کلی حکمرانی ۲۰۱۴ و دیگر داده ها از شاخص توسعه جهانی گرفته است. یافته ها: نتایج حاصل از برآورد شاخص کیفیت حکمرانی بر شاخصهای بخش سلامت در گروه منتخب کشورهای منتخب جنوب غربی آسیا با محاسبه میانگین موزون شاخصهای حکمرانی خوب بر اساس مدل گانی و دانکن (۲۰۰۴)، کیفیت حکمرانی معرفی شده و تاثیر آن بر شاخصهای این بخش مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که کیفیت حکمرانی که از طریق میانگین موزون شاخصهای حکمرانی خوب محاسبه شده است که از ۴ مولفه «نرخ مرگ ومیر نوزادان، نرخ مرگ ومیر کودکان زیر ۵ سال، امید به زندگی در بدو تولد و نرخ خام مرگ ومیر» به عنوان شاخصهای بخش سلامت استفاده شده است. نتایج نشان داد که در هر ۴ مدل، شاخص کیفیت حکمرانی دارای تاثیر معناداری بر مولفه های توسعه بخش سلامت می باشند. به عبارتی می توان بیان داشت که کشورهای با حکمرانی بهتر دارای وضعیت کارآمدتری در بخش بهداشت و سلامت هستند. بحث: در این مقاله تاثیر حکمرانی خوب بر شاخصهای بخش سلامت در طی دوره ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۴ با استفاده از مدل هوونینو (۲۰۱۴) ۱۹۹۶ با استفاده از روش تکنیک داده های تابلویی است. با توجه به نتایج آماری می توان بیان کرد که ارتقاء شاخصهای حکمرانی و بهبود هزینه های بهداشتی و آموزش بخش سلامت از سوی دولتها، بیش ازآنچه نتایج اقتصادسنجی و آماری نشان می دهد بر متغیرهای واقعی بخش سلامت تاثیر دارند ازاین رو می توان گفت که با در نظر گرفتن شاخصهای ۶ گانه حکمرانی که با شاخص کیفیت حکمرانی سنجیده می شود (با حضور این شاخصها) تاثیر بیشتری بر بروندادهای بخش سلامت داشته است؛ که این امر باعث کاهش نرخ مرگ ومیر و به تبع آن افزایش امید به زندگی در بدو تولد شده است. همچنین نتایج گویای تاثیرگذاری نقش تولید ناخالص داخلی به عنوان معیاری برای درآمد سرانه است که بر شاخصهای بخش سلامت تاثیرگذار است. همچنین نامساعد بودن شرایط منطقه از بعد آموزش بزرگ سالان و تاثیرگذاری آن بر بهداشت و درمان می توان به تلاش جدی نهادهای آموزشی در امر حذف بی سوادی از این جوامع اشاره کرد و با توجه به اینکه رشد شهرنشینی در کشورهای درحال توسعه امری اجتناب ناپذیر است با در نظر گرفتن تاثیر مثبت آن بر شاخصهای این بخش نباید از ابعاد مثبت این متغیر چشم پوشی نمود یعنی می توان با برنامه ریزی مناسب در جهت کنترل و هدایت جمعیت مهاجرنشین از روستا به شهرها و دغدغه های حاشیه نشینی که جنبه منفی این قضیه است بتواند به بهبود شاخصهای این بخش کمک کند.

Keywords:

Governance quality index , Index of the health sector , South-Western Asia , Panel Data , دادههای تابلویی , شاخص کیفیت حکمرانی , شاخصهای بخش سلامت , منطقه جنوب غربی آسیا