بازنمایی تفاوت های نگرش در برنامهریزی شهری کشورهای در حال توسعه در قالب تطبیق نظامات هندوستان و ایران

برای شناخت نظام برنامه ریزی فضایی کشورها باید ابتدا به شناخت نظام برنامه ریزی و توسعه آنها پرداخت و سپس تجربه های آن کشورها را در نظام برنامه ریزی فضایی و مقایسه آن با وضعیت کنونی کشور مبدا در نظر گرفت. نظام برنامه ریزی فضایی کشور ایران در زمینه طرح های توسعه شهری عملکرد چندان موفقی نداشته و با ضعف هایی روبرو بوده است. برای برون رفت از این مشکلات بهره گیری از تجارب موفق جهانی می تواند راهکار مناسبی را ارائه دهد. کشور هندوستان به دلیل پیشرو بودن در نظام برنامه ریزی فضایی و عملکرد موفق در برنامه های توسعه شهری و به کارگیری مشارکت فعال مردمی در این پژوهش به عنوان تجربهای موفق مورد مطالعه قرار گرفته است. در این قیاس تطبیقی، دو نوع شناخت پایه (وضعیت عمومی، جغرافیایی، اقتصادی و تقسیمات درون سرزمینی) و ویژه (نظام برنامه ریزی کلان و نظام برنامه ریزی فضایی) در مورد دو کشور ایران و هندوستان به دست آمد. روش تحقیق در این پژوهش کیفی و از نوع قیاسی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی است. براساس یافته ها، رویکرد و مکانیزم برنامه ریزی فضایی در کشور هندوستان پیشروتر است و به سمت مشارکت فراگیر در حرکت است اما در ایران این حرکت به کندی صورت می گیرد. برنامه ریزی در هر دو کشور در مقیاس های متعدد انجام می شود. نظام اجرا و نظارت کشور هندوستان از سیستم کنترل و نظارت جدی بر کاربری زمین برخوردار است و در زمینه ضوابط توسعه و عمران و ساخت و ساز دارای قوانین محکمی است اما در کشور ایران وضعیت اجرایی برنامه ها در حد متوسط و نظارت به خوبی انجام نمی شود. فرآیند برنامه ریزی در کشور هندوستان ابتدا از بالا به پایین و سپس از پایین به بالا صورت می گیرد اما در ایران فرآیند برنامه ریزی بالا به پایین است. در نهایت میتوان چنین استنباط نمود که نظام برنامه ریزی و برنامه ریزی فضایی کشور هندوستان در بسیاری از موارد از کشور ایران پیشروتر است و متولیان امر برنامه ریزان باید نکات برجستهی طرح و برنامه های کشور هندوستان و نحوه اجرایی شدن آنها را مورد توجه قرار دهد.

Keywords:

برنامه ریزی , برنامه ریزی فضایی , هندوستان , ایران