نقش میانجی گر صفات شخصیتی پیشنهادی DSM-۵ در اثربخشی درمانگری شناختی رفتاری بر اختلال بی خوابی دانشجویان دانشگاه کردستان

مقدمه: بی خوابی از شایع ترین اختلال های خواب و درمانگری شناختی رفتاری از جمله روش های درمانی موثر برای آن است. صفات شخصیت، علاوه بر اینکه یک عامل احتمالی آماده ساز و تداوم بخش بی خوابی است می تواند پیش بینی کننده پیامدهای مداخلات درمانی برای این اختلال باشد. هدف پژوهش حاضر تعیین نقش میانجی گر صفات شخصیتی پیشنهادی (دی. اس. ام. - ۵) در تاثیر درمانگری شناختی رفتاری بر علایم بی خوابی دانشجویان دانشگاه کردستان بود. روش: ۳۴ نفر از دانشجویان مبتلا به بی خوابی با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند، در دو گروه ۱۷ نفری آزمایش و کنترل قرار گرفتند و با پرسشنامه ی شدت بی خوابی و پرسشنامه ی شخصیت برای  (دی. اس. ام. - ۵) مورد ارزیابی قرار گرفتند. طرح پژوهشی، از نوع آزمایشی همراه با پیش آزمون و پس آزمون بود. داده ها با آزمون های آماری توصیفی و تحلیل کواریانس تک متغیره و با استفاده از نسخه ۲۲ نرم افزار (اس. پی. اس. اس.) تجزیه و تحلیل شدند. نتایج: نتایج پژوهش بیانگر کاهش معنادار در نمرات آزمون های شدت بی خوابی در گروه آزمایش، نسبت به شرکت کنندگان گروه کنترل بود که این نشان دهنده ی اثربخشی درمان بود. علاوه بر این، نتایج نشان داد که نمرات بالا در تمام صفات شخصیتی پیشنهادی (دی. اس. ام. - ۵) ارتباط معناداری با کاهش اثرات درمانی داشتند. از آن میان، نقش صفات عجیب و غریب بودن، خودبزرگ بینی، توجه طلبی، فقدان احساس لذت، اجتناب از صمیمی شدن، حواس پرتی، تحریک پذیری و بی ثباتی هیجانی بیش از سایر صفات بود. بحث و نتیجه گیری: صفات شخصیتی مرضی قادر هستند شرایط درمانی بیماران را پیچیده تر و اثربخشی درمانی شناختی رفتاری را کاهش دهند. بنابراین، لازم است که پیش از آغاز مداخلات درمانی مورد ارزیابی قرار گیرند و در صورت امکان، خود آنها در کانون درمان قرار گیرند.

Keywords:

درمانگری شناختی رفتاری , بی خوابی , صفات شخصیتی پیشنهادی (دی. اس. ام. - ۵)