جهانی شدن و مهاجرت نخبگان: بررسی تجربه ایران

این مقاله به توضیح نقش جهانی شدن در مهاجرت نیروی انسانی متخصص و بررسی این موضوع در ایران می پردازد. براساس یافته های این مقاله اگر جهانی شدن را به مثابه گسترش روابط اجتماعی به سطح جهانی در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تعریف کنیم، جهانی شدن بازار کار را می توانیم به معنای شکل گیری یک بازار کار جهانی بدانیم که در آن زمینه ها و امکانات لازم برای دسترسی و برقراری ارتباطات آسان میان عرضه و تقاضای نیروی کار در سطح جهانی فراهم آمده است. بنابراین جهانی شدن بازار کار زمینه مهاجرت متخصصان را فراهم می آورد. در این شرایط نگاهی به تجربه بین المللی در خصوص مهاجرت نیروی انسانی ماهر نشان می دهد که با گسترش روند جهانی شدن به ویژه در حوزه اقتصاد در واقع میزان مهاجرت متخصصان نیز افزایش یافته است. این مقاله نشان می دهد که جمهوری اسلامی ایران در یک مقایسه بین المللی، در منطقه آسیا و اقیانوسیه با ۱۶ درصد مهاجرت متخصصان دارای دومین رتبه به لحاظ میزان مهاجرت افراد دارای تحصیلات عالی بالای ۲۵ سال به آمریکا می باشد. هم چنین به لحاظ مهاجرت نیروی انسانی متخصص به مقصد کشورهای عضو سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) ایران با از دست دادن ۳۰ درصد از نیروی انسانی ماهر خود دارای رتبه دوم در منطقه آسیا و اقیانوسیه است. با توجه به حجم بالای مهاجرت متخصصان از جمهوری اسلامی، این مقاله ضمن تشریح دقیق تر ترکیب درونی این مهاجرت ها به لحاظ رشته های علمی و کشورهای مقصد چنین نتیجه گیری می کند که برای مواجه شدن با چالش های جهانی شدن در زمینه مهاجرت نیروی انسانی متخصص باید راه کارهای جدی در برنامه های ملی توسعه پیش بینی شوند. از جمله مهم ترین این راه کارها در کوتاه مدت ایجاد شبکه های متخصصان ایرانی خارج از کشور برای جلب همکاری پاره وقت آن ها با مراکز علمی داخلی و در بلند مدت ایجاد فضای مناسب در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای حفظ متخصصان کشور و جلوگیری از مهاجرت آن ها به خارج می باشند.

Keywords:

Economic Development , Educated , Emigration , Globalization , Global Labour Market , Iran\'s Experience , بازار کار جهانی , توسعه اقتصادی , جهانی شدن , شبکه های متخصصان ایرانی , مهاجرت متخصصان