تاثیر استثنائات و محدودیت های حقوق مالکیت ادبی و هنری بر نظمعمومی در حقوق ایران

حقوق مالکیت ادبی و هنری برای حمایت از خالق اثر ادبی و هنری و فکر خلاقش بوجود آمده ولیکن به موازات مقرراتحقوق انحصاری مژلفان و هنرمندان که درقوانین ملی به منظور پاسداشت تلاش های آنان و ایجاد انگیزه برای خلق ، مقررمی شود، مقررات محدودیت ها و استثنائات وارد بر این حقوق برای تامین دسترسی نیازهای شهروندان جامعه و با هدفدرک جایگاه منافع عمومی در نظام حقوقی وضع می شوند . این محدودیتها و استثنائات دارای اقسام مختلفی ماننداستفاده کتابخانه ای، استفاده آموزشی ، نقل و... هستند . ابهام و پرسش های که در این خصوص وجود دارد این است کهاعمال این محدودیت ها و استثنائات چه تاثیری بر نظم عمومی در حقوق ایران دارد و آیا این دو باهم همسو هستند . ومیزان محدودیت ها و استثنائات وارده تا چه اندازه و بر اساس چه معیارها و قواعدی است.دلائل که باعث عدم حمایت ازحقوق مالکیت ادبی و هنری و تبیین معیارهای بهینه سازی محدودیت ها و استثنائات شده چیست . نتایج این تحقیق درحقوق ایران نشان داد ایران در این زمینه به هیچ کدام از مقررات بین المللی تاکنون نپیوسته و قوانین فعلی ایران جوابگویحوزه مالکیت ادبی و هنری و استثنائات وارد بر آن نیست وموارد استثنائات به طور مصداقی و بدون توجه به شرایط کلیاحصاء شده و و معیارها و قواعد بهینه سازی محدودیت ها و استثنائات در حقوق ایران تصریح نشده و در این زمینه دچارضعف است وفقط بر اساس معیار استفاده متعارف رفتار میکند به همین دلیل نیاز به معیار جامع و مانع برای ایجاد موازنهمیان جامعه و صاحب حق دارد تا باعث حفظ عنصری همچون نظم عمومی گردد . در عوض در مقررات بین المللی همچونکنوانسیون برن و رم و موافقت نامه تریپس معیارها ی بهینه سازی محدودیت ها و استثنائات پیش بینی شده و میزاناعمال آن مشخص گردیده وتلاش شده است تا با معیارهای آزمون سه گام و استفاده منصفانه، قواعد و هنجارهای ضروریاین موازنه میان جامعه و صاحب حق و موجبات نظم عمومی را فراهم نمایند . البته چنانچه لایحه جدید مالکیت ادبی وهنری و حقوق مرتبط تصویب شود باعث هم سوشدن محدودیت ها و استثنائات وارد برحقوق مالکیت ادبی و هنری با نظمعمومی خواهد شد .لذادراین پژوهش که به صورت تحلیلی – توصیفی و بعضا میدانی است به بررسی موارد فوق پرداختهخواهد شد.

Keywords:

حقوق مالکیت ادبی و هنری , استثنائات , محدودیت ها , نظم عمومی , نفع عمومی