شیوع انزوای اجتماعی و عوامل مرتبط با آن بین سالمندان شهر تهران در سال ۱۳۹۸

هدف: مطالعات نشان می دهد یکی از مسائل مهم سالمندی، انزوای اجتماعی است که تاثیرات نامطلوبی بر سلامت و کیفیت زندگی سالمندان می گذارد. پژوهش حاضر با هدف تعیین شیوع و عوامل مرتبط با انزوای اجتماعی بین سالمندان شهر تهران در سال ۱۳۹۸ انجام شد. روش بررسی: مطالعه حاضر به صورت تحلیل ثانویه با استفاده از داده های یک مطالعه مقطعی که جامعه آماری آن سالمندان شهر تهران بودند، انجام شد. برای سنجش انزوای اجتماعی از مقیاس شبکه اجتماعی لوبن که بین سالمندان ایرانی روایی و پایایی آن تایید شده است، استفاده شد. اطلاعات نمونه ها از نظر ویژگی های جمعیت شناختی (سن، جنس، وضعیت تاهل، ترتیبات زندگی و تعداد فرزندان)، اقتصادی اجتماعی (سطح تحصیلات، وضعیت اشتغال و میزان درآمد) و وضعیت سلامت سالمندان (بیماری ها و استفاده از وسایل کمکی ) بررسی شد. داده ها با استفاده ازنسخه ۲۳ نرم افزار SPSS در سطح دو متغیره و چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند و سطح معناداری کمتر مساوی ۰۵/۰ برای تحلیل داده ها در نظر گرفته شد. یافته ها: مطالعه حاضر بر روی ۱۲۸۰ سالمند ۶۰  ساله و بالاتر با توزیع جنسی تقریبا مساوی انجام شد. میانگین سنی پاسخ دهند گان ۷۰/۹۷ سال (۰۷/SD= ۸) بود و حدود ۴۰ درصد افراد بازنشسته بودند و ۱۲/۴ درصد به تنهایی زندگی می کردند. همچنین شیوع انزوای اجتماعی ۳۰/۸ درصد محاسبه شد. نتایج حاصل از تحلیل های دو متغیره با استفاده از آزمون کای اسکوئر نشان داد متغیرهای ترتیبات زندگی (X۲=۴۶/۹۳, P<۰/۰۰۱) ، وضعیت تاهل (X۲=۲۶/۹۱, P<۰/۰۰۱) ، درآمد خانوار (X۲=۶۷/۴۴, p<۰/۰۰۱)، سطح تحصیلات (x۲=۲۰/۲۶, p<۰/۰۵)، وضعیت اشتغال (x۲=۲۹/۲۱, p<۰/۰۰۱)، مشکلات اسکلتی عضلانی (x۲=۱۵/۴۷, p<۰/۰۰۱)، مشکلات تنفسی (x۲=۱۰/۴۳, p<۰/۰۵)، مشکلات بینایی (x۲=۴/۴, p<۰/۰۵)، چربی خون بالا (x۲=۱۳/۵۳, p<۰/۰۰۱) و استفاده از عینک (x۲=۳/۹۲, p<۰/۰۵) رابطه معناداری با انزوای اجتماعی داشتند. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون لجستیک نشان داد که مدل به طور معناداری (x۲(۲۶)=۱۸۸/۳۵, p<۰/۰۰۱) انزوای اجتماعی را پیش بینی می کند. جنس (مرد) (or=۱/۷۸, p<۰/۰۵) زندگی با همسر (or=۰/۴, p<۰/۰۵) بیماری های قلبی (OR=۱/۴۲, P<۰/۰۵)، دیابت OR=۱/۴۱, p<۰/۰۵)، درآمد خانوار (OR=۵/۸۲, p<۰/۰۰۱) غیر شاغل بودن (OR=۲/۱۳, P<۰۰۰۱)، چربی خون بالا (OR=۰/۵۸, p<۰/۰۰۱) و زندگی در مناطق برخوردار (مناطق توسعه یافته) or=۲/۰۲, p<۰/۰۰۱) با انزوای اجتماعی رابطه معناداری دارند. نتیجه گیری: با توجه به وجود ارتباط قوی که انزوای اجتماعی با بعضی ویژگی های اقتصادی اجتماعی ، برخی بیماری های مزمن و تعدادی از ویژگی های جمعیت شناختی دارد، سیاست گذاران و متخصصین حوزه بهداشتی و سلامت می توانند برنامه های غربالگری و پیشگیری کننده مربوط به سلامت روانی و اجتماعی سالمندان تهرانی را در جهت تعدیل و کنترل این عوامل تدوین کنند.

Keywords:

Social isolation , Iran , Prevalence , Aged , Risk factors , انزوای اجتماعی , ایران , شیوع , سالمند , عوامل خطر