مقایسه تغییر توجه و خلاقیت در کودکان دوزبانه و تک زبانه

هدف برخی از تحقیقات گزارش داده اند که دوزبانگی ممکن است فرایندهای شناختی را تحت تاثیر قرار دهد. فراگیری زبان دوم از طریق موسسات آموزش زبان و با استفاده از کلاس های آموزشی تشکیل شده در این موسسات صورت می گیرد. این کلاس ها در عصر حاضر به سرعت در حال گسترش است. با توجه به ماهیت متمایز فراگیری زبان های خارجی از طریق موسسات آموزشی نسبت به روش های دیگر دوزبانه شدن، اثرات فراگیری زبان خارجی از طریق آموزشگاه های زبان سزاوار خط جداگانه ای در تحقیقات دوزبانگی است. لذا هدف پژوهش حاضر مقایسه سوئیچینگ و خلاقیت در کودکان زبان آموز سطوح پیشرفته زبان انگلیسی و کودکان غیر زبان آموز است. روش بررسی روش پژوهش از نوع علی مقایسه ای است. پژوهش حاضر به روش مقطعی انجام شده است. جامعه مطالعه شده در این پژوهش شامل تمام کودکان (۱۳ تا ۱۵ ساله) تک زبانه و دوزبانه شهر اصفهان در سال ۱۳۹۴ است. به منظور انجام پژوهش، ۶۴ کودک در محدوده سنی ۱۳ تا ۱۵ سال در سطوح پیشرفته زبان انگلیسی (سطح RECE و REACH در کانون زبان ایرانیان و سطوح معادل آن در آموزشگاه های دیگر) به عنوان گروه مورد (دوزبانه) به همراه ۵۱ کودک غیر زبان آموز (تک زبانه) در همان رده سنی (۱۳ تا ۱۵ ساله) به عنوان گروه شاهد از منطقه ۳ شهر اصفهان انتخاب شدند. کودکان هر دو گروه از آموزشگاه های مشابه انتخاب شدند. انتخاب نمونه به وسیله روش نمونه گیری هدفمند انجام شد. به منظور بررسی و اندازه گیری میزان خلاقیت کودکان تک زبانه و دوزبانه از پرسش نامه خلاقیت تورنس استفاده شد و همچنین از نسخه فارسی کامپیوتری شده آزمون استروپ کلاسیک D-KEFS CW (آزمون رنگ واژه) برای سنجش و اندازه گیری توانایی سوئیچینگ دو گروه کودکان تک زبانه و دوزبانه استفاده شد. داده های به دست آمده از پرسش نامه خلاقیت تورنس و آزمون استروپ کلاسیک D-KEFS CW، از طریق روش های آماری توصیفی و نیز با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس چندمتغیره (MANOVA) تجزیه وتحلیل شد. تجزیه وتحلیل داده ها با نسخه ۲۲ نرم افزار SPSS انجام شد. یافته ها نتایج نشان داد بین کودکان دوزبانه و کودکان تک زبانه ازلحاظ متغیر سوئیچینگ تفاوت معناداری وجود دارد (p<۰/۰۵). به این صورت که کودکان دوزبانه در تکالیف سوئیچینگ بهتر از کودکان تک زبانه عمل کردند. همچنین بین نمره های کودکان تک زبانه و کودکان دوزبانه در سه مولفه خلاقیت که شامل سیالی، انعطاف پذیری و بسط است تفاوت معنادار مشاهده شد (P<۰/۰۰۱). به عبارت دیگر کودکان دوزبانه در تکالیف مرتبط با سیالی، انعطاف پذیری و بسط بهتر از کودکان تک زبانه عمل کردند. از لحاظ مولفه ابتکار در دو گروه تفاوتی مشاهده نشد (P>۰/۰۰۱). به طورکلی نتایج مطالعه حاضر حاکی از آن بود که کودکان دوزبانه در تکالیف مرتبط با سوئیچینگ، سیالی، انعطاف پذیری و بسط بهتر از کودکان تک زبانه عمل کردند.​ نتیجه گیری بر اساس یافته های به دست آمده می توان نتیجه گرفت فراگیری زبان انگلیسی در حد پیشرفته و از طریق آموزشگاه های زبان می تواند به طور معناداری توانایی سوئیچینگ کودکان و نمره های آن ها را در سه مولفه خلاقیت (که شامل سیالی، انعطاف پذیری و بسط می شود) افزایش دهد. از این رو باید به نقش فراگیری زبان دوم بر خلاقیت و توانایی سوئیچینگ کودکان توجه شود. به طورکلی، عملکرد بهتر کودکان زبان آموز را می توان به تعویض مداوم زبان در افراد دوزبانه، مکانیسم های خاص شناختی استفاده از دو سیستم زبانی، آشنایی کودکان با فرهنگ و آداب ورسوم جدید به واسطه یادگیری زبان جدید، کسب تجربه های جدید که فراگیری زبان تازه به همراه دارد، تمرینات فشرده ارائه شده در کلاس های آموزش زبان و همچنین جو خاص حاکم بر کلاس های آموزش زبان نسبت داد.

Keywords:

Cognition , Attention , Stroop Test , Creativity , Multilingualism , سوئیچینگ , اثر استروپ , خلاقیت , تک زبانه , دوزبانگی