ارزشیابی برنامه های آموزشی دوره کارآموزی بارداری وزایمان مامایی از دیدگاه مربیان و دانشجویان

مقدمه : دوره کارآموزی از جهت توانمند نمودن و آموزش مهارت های عملی دانشجویان از اهمیت زیادی برخوردار است . ارزشیابی محتوا و نحوه اجرا آموزش بالین یکی از ابزارهای مهم فرایند فعالیت آموزش است و بر اساس نتایج آن نقاط ضعف و قوت از یکدیگر جدا شده ، کمک به رفع نارسایی های آموزشی خواهد کرد. استفاده از نظرات اساتید بالینی و دانشجویان یکی از روش هایی است که در بسیاری از دانشگاه های دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. لیکن وسیله ارزشیابی باید ویژگی هایی مانند سهولت اجرا، عملی بودن ، امکان تفسیر، روایی و پایایی داشته باشند. با توجه به اهمیت موضوع و به منظور اطلاع از کفایت محتوا و کیفیت آموزش مهارت های لازم در کارآموزی در عرصه درس بارداری و زایمان ، دیدگاه مربیان و دانشجویان مامایی در این مورد مطالعه شد. هدف آن بود که با انجام این مطالعه بتوانیم نقاط قوت و ضعف این دوره را شناسایی نموده تا بتوانیم ازطریق طراحی مداخله های موثر و برنامه ریزی مناسب در بهبود آن بکوشیم .روش اجرا: به منظور مطالعه دیدگاه مربیان و دانشجویان در زمینه کیفیت و محتوای آموزش کارآموزی در عرصه بارداری و زایمان پرسشنامه ای طراحی شد. این پرسشنامه هفت بعد مختلف آموزش ازجمله نحوه ارائه مطالب به دانشجو توسط استاد، معرفی منابع علمی مناسب هر کارآموزی، فضای مناسب آموزشی و درمانی در تعامل بین استاد، فراگیران و پرسنل درمان ، اشتیاق و عملکرد دانشجو در فراگیری مطالب ، تسلط استاد به محتوای آموزشی هر کارآموزی و میزان پوشش مطالب ، همراهی استاد با فراگیران در زمان مراحل لیبر و زایمان ، تناسب محتوای آموزشی هر کارآموزی با ترم ارائه شده و معلومات تئوری دانشجو را مورد بررسی قرار داد. پرسشنامه بر اساس مقیاس ۵ درجه لیکرت تنظیم شد. روایی محتوایی و صوری و پایایی پرسشنامه بررسی و مورد تایید قرار گرفت . نمونه مورد مطالعه شامل کلیه مربیان و دانشجویان مامایی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه آزاد واحد استهبان می شد. در این بررسی ، پرسشنامه به صورت تک تک در اختیار هر مربی و دانشجو قرار گرفت و پس از تکمیل ۱۵۰ پرسشنامه ، اطلاعات مربیان و دانشجویان جداگانه وارد نرم افزار ۲۱SPSS شد و به طور مجزا مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت .یافته ها: در این بررسی ، با جمع آوری داده ها و تحلیل آماری آنها مشخص شد که نتایج ارزشیابی مربیان و دانشجویان همبستگی ضعیفی با یکدیگر دارند و در واقع نظر اساتید در مورد عملکردشان با نظر دانشجویان در مورد آنها تفاوت معنی داری داشته است . در این مطالعه این طور برداشت شد که این اختلاف می تواند موجب دشواری ارتقاء کیفیت آموزشی گردد. در چنین مواردی اساتید در غالب موارد نمرات بالاتری را برای خود قائل شده بودند. دو بعد فضای مناسب آموزشی و درمانی در تعامل بین استاد، فراگیران و پرسنل درمان و تناسب محتوای آموزشی هر کارآموزی با ترم ارائه شده و معلومات تئوری دانشجو، هم از دیدگاه دانشجویان و هم از دیدگاه مربیان کمترین نمرات را به خود اختصاص دادند. نمرات حاصل از ارزیابی دانشجویان از خود در بعد اشتیاق و عملکرد دانشجو در فراگیری مطالب به طور معنی داری از نمرات مربیان به این بعد بیشتر بود.بحث و نتیجه گیری : با توجه به نتایج حاصل از این مطالعه ، دیدگاه مربیان و دانشجویان از کیفیت آموزش در سطح متوسط گزارش شده است . لازم است تدابیری اندیشیده شود که کیفیت آموزش در دوره کارآموزی از حد متوسط تا سطح مطلوب ارتقاء یابد تا بتوان از این طریق خدمات با کیفیت در اختیار مددجویان قرار داد. پیشنهاد می گردد با انجام دوره های آموزشی جهت اساتید در مورد خودارزیابی در زمینه معلومات و روش تدریس هم زمان با ارزیابی فراگیران ، موجب ارتقاء کیفیت آموزشی شد، همچنین با استفاده از نتایج ارزشیابی می توان به اساتید کمک کرد تا با شناخت مواردی که کمتر به آنها توجه داشته اند ارزیابی دقیق تری از وضعیت خویش و میزان دستیابی به اهداف کارآموزی داشته باشند. در نهایت می توان نتیجه گیری کرد که با توجه به اینکه کارآموزی فرایندی هدفمند جهت بهبود ارتقاء آموزشی توسط اعضاء هیات علمی است و بازخورد نتایج ارزشیابی به اساتید می تواند بازتاب نقاط قوت و ضعف آنان در تدریس باشد و با توجه به اینکه فراگیران بیش از سایر دست اندرکاران آموزشی در جریان روند آموزشی قرار می گیرند و می توانند در مورد کیفیت آموزشی که به آنها داده می شود نظر خود را ارائه کنند، ارزشیابی های آموزشی از آنها می تواند در ارتقاء کیفیت آموزشی و نیز بهبود طرح های آموزشی مفید باشد.علاوه بر آن ، این نوع ارزشیابی یک روش یادگیری دانشجومحور بوده ، موجب استقلال بیشتر دانشجو در فرایند یادگیری می شود و به ایجاد تفکر انتقادی، مسئولیت پذیری و حرفه ای بودن دانشجو کمک می کند.

Keywords:

ارزشیابی آموزش های بالینی , کارآموزی بارداری و زایمان , ارتقاء آموزش