گستره کاربرد عقل و وحی در معرفت نبوی(ص) در پرتو آیات قرآن

درباره گستره کاربرد عقل و وحی در معرفت نبوی علمای فریقین سه دیدگاه دارند: برخی از اندیشمندان اهل سنت معتقدند که پیامبر(ص) در دین اجتهاد عقلی می­ کرده است؛ حال­ آنکه عده­ ای از علمای اهل سنت و شیعه این دیدگاه را نمی ­پذیرند. دیدگاه سوم قائل به تفصیل است؛ یعنی اینکه پیامبر(ص) در امور دنیایی همچون جهاد، آزادی اسرا و غیره که درباره آن ها وحیی نازل نشده، پس از مشورت با صحابه، براساس نظر اجتهادی خویش عمل می­ کرده است. پژوهش حاضر به روش توصیفی ­­ تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای صورت پذیرفته و پرسش اصلی این است که چه نسبتی میان نظرات مبتنی بر عقل رسول اکرم(ص) و نظرات مبتنی بر وحی آن حضرت وجود دارد. در واقع هدف پژوهش حاضر ارائه دیدگاهی نو در تحلیل گستره کاربرد عقل و وحی در معرفت رسول اکرم(ص) است. مهم­ترین نتیجه پژوهش این است که آن حضرت نیز، ملزم به کاربست آرای عقلی خویش بوده و به استناد آیه ۳ و ۴ سوره نجم، منطق پیامبر(ص) چیزی جز وحی نیست. بنابراین آرای عقلی آن حضرت ذیل چارچوب و کلیات وحی قرار داشته و از دیگر سو براساس «علمک ما لم تکن تعلم» (نساء/ ۱۱۳) در جایی که نوع بشر محدودیت عقلی برای ادراک معرفت دارد، رسول اکرم(ص) نیز سکوت می ­کرده و منتظر نزول وحی می­ مانده است.

Keywords:

معرفت نبوی , نسبت عقل و وحی , اجتهاد وحیانی پیامبر , آرای عقلی پیامبر , منطق پیامبر